LONDEN ‒ De Oost-Aziatische moesson teistert China dit jaar. Sinds eind juli zijn voor 433 rivieren overstromingswaarschuwingen afgegeven, zijn duizenden huizen en bedrijven verwoest en dreigen miljoenen mensen dakloos te raken. Het waterpeil van het Poyangmeer, het grootste zoetwatermeer van China, is gestegen tot een recordhoogte van 22,6 meter en dwingt de autoriteiten in de oostelijke provincie Jiangxi (45 miljoen inwoners) om over te gaan tot ‘oorlogs’maatregelen. Gedurende meer dan 20 jaar zijn de Chinese burgers niet bedreigd geweest door een verwoesting op deze schaal, en dit lijkt nog maar het begin.
Vernietigende overstromingen zijn niets nieuws voor China, dat al duizenden jaren met zijn machtige rivieren kampt. In de loop der geschiedenis heeft de politieke stabiliteit vaak afgehangen van het vermogen van overheid om ze te temmen. In 1998, de laatste keer dat China werd lamgeslagen werd door catastrofale overstromingen, kwamen meer dan 3000 mensen om, werden 15 miljoen mensen dakloos en bedroegen de economische verliezen 24 miljard dollar. Het politieke belang van de overstromingen weerspiegelend haastte de Chinese regering zich om nieuwe maatregelen te treffen ‒ van investeringen in infrastructuur tot landhervormingen ‒ om een dergelijke ramp in de toekomst te voorkomen.
Sindsdien is China tot de op een na grootste economie van de wereld gegroeid als gevolg van zijn streven naar modernisering en een hogere graad van industrialisatie. Een van de belangrijkste succesfactoren zijn de buitengewone prestaties op gebied van de infrastructuur van rivieren. In de laatste 20 jaar is het rivierenstelsel van China op ongekende schaal gemanipuleerd, niet alleen om een herhaling van 1998 te voorkomen, maar ook om genoeg waterkracht te genereren om de industrialisatie te voeden. Als gevolg daarvan komt het water dat door de Yangtze stroomt een wereldwijd ongekende cascade van dammen en andere infrastructuur tegen.
Het kroonjuweel van dit systeem is de Drieklovendam ‒ de grootste ter wereld ‒ die precies ontworpen is om de impact van extreem hoge waterstanden te verminderen. In 2010 onderwierp de ongewoon krachtige La Niña-cyclus in het oostelijk deel van de Stille Oceaan de net in gebruik genomen dam aan zijn eerste grote test. In juli dat jaar kreeg het stuwmeer een instroom van 70.000 kubieke meter water per seconde te verwerken. Het waterpeil in het stuwmeer steeg met vier meter, maar de dam hield het waardoor een ramp werd voorkomen. De boodschap was dat China nu rustig kon slapen in de overtuiging dat de Yangtze getemd was.
Maar watermanagement is altijd provisorisch omdat risico’s nooit uit te sluiten zijn. Het stuwmeer achter de Drieklovendam is opnieuw gevaarlijk vol en de regering heeft het leger gemobiliseerd om met spoed de dijken te versterken die als laatste verdedigingslinie voor de woongemeenschappen en bedrijven stroomafwaarts dienen. Hoewel de waterkeringen waarschijnlijk niet geheel zullen falen maken de Chinese autoriteiten zich terecht zorgen. Afgezien van de onmiddellijke fysieke effecten zou een grote dambreuk ernstige en verstrekkende politieke gevolgen hebben.
Een leerzame historische parallel met de huidige situatie in China is de Grote Overstroming van de Mississippi van 1927, de ergste in de geschiedenis van de VS. Na maanden van hevige regenval die begon in de zomer van 1926 hadden de zijrivieren van de rivier de Missisippi hun hoogst mogelijke peil bereikt en braken de dijken. Het water overstroomde een gebied van 70.000 vierkante kilometer en maakte 700.000 mensen dakloos. De overstroming trof een natie die net als China nu een onwankelbaar geloof in zijn eigen vermogen om de natuur te beheersen had ontwikkeld.
Naast de onmiddellijke verwoesting had de Grote Overstroming van de Mississippi drie langetermijneffecten. Ten eerste toonde hij aan beheersing van rivieren een illusie is: rivieren kunnen in banen geleid worden maar nooit helemaal onder controle gebracht. Investeringen in kostbare vaste activa zoals dammen moeten hand in hand gaan met doordacht plannen voor het watermanagement van een levend riviersysteem. Cement mag niet het enige gereedschap zijn. Uiterwaarden, verzekeringen, en beleid voor landgebruik moeten eveneens een grote rol spelen.
Ten tweede vereist succesvol overstromingsbeheer dat de stem van alle plaatselijke belanghebbenden wordt gehoord. Bijna een eeuw na de Grote Overstroming verzorgen de Amerikaanse autoriteiten nog steeds boottochten en luistertours door de gemeenschappen van de benedenloop van de Mississippi. Door deze toepassing van directe lokale democratie zijn zelfs de machtigste instituties wettelijk verplicht om lokale belangen te horen, erkennen, en te respecteren.
Ten slotte veroorzaakte de overstroming een enorme politieke energie op een moment waarop het machtsevenwicht in de wereld aan het verschuiven was. Het Britse rijk, toentertijd de grootste economie ter wereld, was in de greep van een financiële crisis terwijl de Verenigde Staten tot een economische grootmacht was uitgegroeid. Amerika werd steeds meer de belangrijkste graanproducent van de wereld, wat betekende dat landbouwbedrijven en fabrieken aan zijn economische succes ten grondslag lagen.
De directe respons op deze crisis werd geleid door toenmalig minister van Handel Herbert Hoover, die op brede steun kon rekenen (niet in geringe mate dankzij zijn eigen propaganda-inspanningen). Een jaar later zette Hoover deze steun om in de Republikeinse nominatie voor het presidentschap, dat hij vervolgens winnen zou.
Maar intussen intensiveerde de grote ontevredenheid onder boeren in de benedenloop van de Mississippi ten gevolge van een droogteperiode in de Great Plains. Deze politieke onrust veroorzaakte een golf van populisme en protectionisme die culmineerde in de beruchte Smoot-Hawley Tariff Act van 1930, bedoeld om Amerikaanse landbouwproducten te beschermen. De invoering van deze heffing leidde al snel tot een van de meest vernietigende handelsoorlogen van de twintigste eeuw, die de Grote Depressie nog verder verdiepte. De effecten van de overstroming van de Mississippi kregen een internationaal karakter via de handelsroutes van de wereldeconomie.
Het is verre van duidelijk hoe de situatie in China zich zal ontwikkelen. Terwijl de Chinese autoriteiten een uitweg uit deze crisis proberen te vinden zou zelfs een bijna-ramp al tot heroverweging van het huidige waterbeheermanagement moeten leiden. De lessen van de twintigste eeuw zijn helder. Rivieren kunnen beheerd worden maar niet gecontroleerd en zullen steeds onvoorspelbaarder worden als gevolg van klimaatverandering.
De rest van de wereld moet nauwlettend in de gaten houden wat er in het stroomgebied van de Yangtze gebeurt. Overstromingsrampen hebben bewezen sociale spanningen en politieke instabiliteit te voeden, en de impact van een werkelijk catastrofale overstroming in China zou niet alleen dit land zelf treffen.
LONDEN ‒ De Oost-Aziatische moesson teistert China dit jaar. Sinds eind juli zijn voor 433 rivieren overstromingswaarschuwingen afgegeven, zijn duizenden huizen en bedrijven verwoest en dreigen miljoenen mensen dakloos te raken. Het waterpeil van het Poyangmeer, het grootste zoetwatermeer van China, is gestegen tot een recordhoogte van 22,6 meter en dwingt de autoriteiten in de oostelijke provincie Jiangxi (45 miljoen inwoners) om over te gaan tot ‘oorlogs’maatregelen. Gedurende meer dan 20 jaar zijn de Chinese burgers niet bedreigd geweest door een verwoesting op deze schaal, en dit lijkt nog maar het begin.
Vernietigende overstromingen zijn niets nieuws voor China, dat al duizenden jaren met zijn machtige rivieren kampt. In de loop der geschiedenis heeft de politieke stabiliteit vaak afgehangen van het vermogen van overheid om ze te temmen. In 1998, de laatste keer dat China werd lamgeslagen werd door catastrofale overstromingen, kwamen meer dan 3000 mensen om, werden 15 miljoen mensen dakloos en bedroegen de economische verliezen 24 miljard dollar. Het politieke belang van de overstromingen weerspiegelend haastte de Chinese regering zich om nieuwe maatregelen te treffen ‒ van investeringen in infrastructuur tot landhervormingen ‒ om een dergelijke ramp in de toekomst te voorkomen.
Sindsdien is China tot de op een na grootste economie van de wereld gegroeid als gevolg van zijn streven naar modernisering en een hogere graad van industrialisatie. Een van de belangrijkste succesfactoren zijn de buitengewone prestaties op gebied van de infrastructuur van rivieren. In de laatste 20 jaar is het rivierenstelsel van China op ongekende schaal gemanipuleerd, niet alleen om een herhaling van 1998 te voorkomen, maar ook om genoeg waterkracht te genereren om de industrialisatie te voeden. Als gevolg daarvan komt het water dat door de Yangtze stroomt een wereldwijd ongekende cascade van dammen en andere infrastructuur tegen.
Het kroonjuweel van dit systeem is de Drieklovendam ‒ de grootste ter wereld ‒ die precies ontworpen is om de impact van extreem hoge waterstanden te verminderen. In 2010 onderwierp de ongewoon krachtige La Niña-cyclus in het oostelijk deel van de Stille Oceaan de net in gebruik genomen dam aan zijn eerste grote test. In juli dat jaar kreeg het stuwmeer een instroom van 70.000 kubieke meter water per seconde te verwerken. Het waterpeil in het stuwmeer steeg met vier meter, maar de dam hield het waardoor een ramp werd voorkomen. De boodschap was dat China nu rustig kon slapen in de overtuiging dat de Yangtze getemd was.
Maar watermanagement is altijd provisorisch omdat risico’s nooit uit te sluiten zijn. Het stuwmeer achter de Drieklovendam is opnieuw gevaarlijk vol en de regering heeft het leger gemobiliseerd om met spoed de dijken te versterken die als laatste verdedigingslinie voor de woongemeenschappen en bedrijven stroomafwaarts dienen. Hoewel de waterkeringen waarschijnlijk niet geheel zullen falen maken de Chinese autoriteiten zich terecht zorgen. Afgezien van de onmiddellijke fysieke effecten zou een grote dambreuk ernstige en verstrekkende politieke gevolgen hebben.
Een leerzame historische parallel met de huidige situatie in China is de Grote Overstroming van de Mississippi van 1927, de ergste in de geschiedenis van de VS. Na maanden van hevige regenval die begon in de zomer van 1926 hadden de zijrivieren van de rivier de Missisippi hun hoogst mogelijke peil bereikt en braken de dijken. Het water overstroomde een gebied van 70.000 vierkante kilometer en maakte 700.000 mensen dakloos. De overstroming trof een natie die net als China nu een onwankelbaar geloof in zijn eigen vermogen om de natuur te beheersen had ontwikkeld.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Naast de onmiddellijke verwoesting had de Grote Overstroming van de Mississippi drie langetermijneffecten. Ten eerste toonde hij aan beheersing van rivieren een illusie is: rivieren kunnen in banen geleid worden maar nooit helemaal onder controle gebracht. Investeringen in kostbare vaste activa zoals dammen moeten hand in hand gaan met doordacht plannen voor het watermanagement van een levend riviersysteem. Cement mag niet het enige gereedschap zijn. Uiterwaarden, verzekeringen, en beleid voor landgebruik moeten eveneens een grote rol spelen.
Ten tweede vereist succesvol overstromingsbeheer dat de stem van alle plaatselijke belanghebbenden wordt gehoord. Bijna een eeuw na de Grote Overstroming verzorgen de Amerikaanse autoriteiten nog steeds boottochten en luistertours door de gemeenschappen van de benedenloop van de Mississippi. Door deze toepassing van directe lokale democratie zijn zelfs de machtigste instituties wettelijk verplicht om lokale belangen te horen, erkennen, en te respecteren.
Ten slotte veroorzaakte de overstroming een enorme politieke energie op een moment waarop het machtsevenwicht in de wereld aan het verschuiven was. Het Britse rijk, toentertijd de grootste economie ter wereld, was in de greep van een financiële crisis terwijl de Verenigde Staten tot een economische grootmacht was uitgegroeid. Amerika werd steeds meer de belangrijkste graanproducent van de wereld, wat betekende dat landbouwbedrijven en fabrieken aan zijn economische succes ten grondslag lagen.
De directe respons op deze crisis werd geleid door toenmalig minister van Handel Herbert Hoover, die op brede steun kon rekenen (niet in geringe mate dankzij zijn eigen propaganda-inspanningen). Een jaar later zette Hoover deze steun om in de Republikeinse nominatie voor het presidentschap, dat hij vervolgens winnen zou.
Maar intussen intensiveerde de grote ontevredenheid onder boeren in de benedenloop van de Mississippi ten gevolge van een droogteperiode in de Great Plains. Deze politieke onrust veroorzaakte een golf van populisme en protectionisme die culmineerde in de beruchte Smoot-Hawley Tariff Act van 1930, bedoeld om Amerikaanse landbouwproducten te beschermen. De invoering van deze heffing leidde al snel tot een van de meest vernietigende handelsoorlogen van de twintigste eeuw, die de Grote Depressie nog verder verdiepte. De effecten van de overstroming van de Mississippi kregen een internationaal karakter via de handelsroutes van de wereldeconomie.
Het is verre van duidelijk hoe de situatie in China zich zal ontwikkelen. Terwijl de Chinese autoriteiten een uitweg uit deze crisis proberen te vinden zou zelfs een bijna-ramp al tot heroverweging van het huidige waterbeheermanagement moeten leiden. De lessen van de twintigste eeuw zijn helder. Rivieren kunnen beheerd worden maar niet gecontroleerd en zullen steeds onvoorspelbaarder worden als gevolg van klimaatverandering.
De rest van de wereld moet nauwlettend in de gaten houden wat er in het stroomgebied van de Yangtze gebeurt. Overstromingsrampen hebben bewezen sociale spanningen en politieke instabiliteit te voeden, en de impact van een werkelijk catastrofale overstroming in China zou niet alleen dit land zelf treffen.