BERLIJN – Te oordelen naar het groeiende aantal bedrijven dat zweert hun uitstoot van broeikasgassen tot nul te zullen reduceren, lijkt het erop dat het bedrijfsleven de klimaatcrisis eindelijk serieus begint te nemen. Volgens de Net Zero Tracker heeft ruim een derde van ’s werelds grootste beursgenoteerde bedrijven dergelijke doelstellingen aangekondigd, tegenover een vijfde eind 2020.
Terwijl sommige van deze beloftes van bedrijven oprecht lijken, zijn andere duidelijk een vijgenblad om de gebruikelijke vervuiling te verdoezelen. Men kan zich makkelijk voorstellen dat een olie-functionaris tegen de baas van een luchtvaartmaatschappij zegt: ‘Een netto-nul-doelstelling, wat advertenties met bomen, en iedereen zal van ons houden.’
Als dat het plan was, zal het snel in duigen vallen door een reeks regelgevende besluiten en rechtszaken die wijzen op een crackdowntegen greenwashing door bedrijven. En het vorig jaar verschenen rapport van de High-Level Expert Group on Net-Zero Emissions Commitments van de Verenigde Naties, dat gedetailleerde aanbevelingen bevatte om de integriteit van dergelijke toezeggingen te handhaven, duidt erop dat bedrijven minder mogelijkheden zullen hebben om beloften te doen die ze niet van plan zijn na te komen.
Nieuwe regelgeving in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk moet bijvoorbeeld voorkomen dat adverteerders extravagante beweringen doen over de koolstofneutraliteit van hun producten. Uit onderzoek in opdracht van de Britse Advertising Standards Authority (ASA) is gebleken dat wanneer mensen een dergelijke bewering horen, zij ervan uitgaan dat de uitstoot absoluut is verminderd. De bijgewerkte richtsnoeren van de ASA instrueren bedrijven dan ook om geen koolstofneutraliteit te claimen als de emissies van het geadverteerde product slechts zijn gecompenseerd.
De Franse klimaatwet, aangenomen in 2021 en vorig jaar gewijzigd, gaat verder. Om aanspraak te maken op koolstofneutraliteit moet het product over zijn hele levenscyclus neutraal zijn. Bedrijven moeten bekendmaken hoe emissies werden vermeden, verminderd en gecompenseerd (de volgorde is belangrijk). Ze moeten ook aantonen dat deze compensaties meetbaar, verifieerbaar, permanent en aanvullend zijn. Bedrijven die het fout doen, kunnen een boete van honderdduizend euro krijgen wegens misleiding van de consument.
Aan de basis van deze trend ligt de duidelijke wanverhouding tussen wat sommige bedrijven zeggen en wat ze doen. Je hoeft immers geen speurneus te zijn om uit te vinden dat wanneer een bedrijf kan beweren dat een vat olie, een lading vloeibaar aardgas of bitumen uit teerzand koolstofneutraal is, er iets mis is gegaan.
Een reeks recente rechtszaken belooft een streep te trekken in het (teer)zand. Het afgelopen jaar zijn bedrijven als voedingsgigant Danone Waters, cementfabrikant Holcim, de oliemaatschappijen TotalEnergies, BP en Shell, cosmeticafabrikant Beiersdorf (Nivea) en KLM in verschillende landen aangeklaagd wegens misleidende duurzaamheidsclaims. Het Australia Institute, een onpartijdige denktank, heeft een klacht ingediend bij de Australian Competition and Consumer Commission waarin beweerd wordt dat het eigen certificeringsprogramma van de regering, Climate Active, misleidend is volgens de nationale consumentenwetgeving, omdat het de mensen verzekert dat producten koolstofneutraal zijn terwijl dat niet zo is.
De netto-nul-beloften van bedrijven lijken bij nader inzien net zo zwak. Een recent rapport van de Corporate Climate Responsibility Monitor onderzocht bijvoorbeeld de netto-nulplannen van vierentwintig grote bedrijven die beweren ‘klimaatleiders’ te zijn, en vond talrijke tekortkomingen, mazen en weglatingen. Volgens het rapport zullen deze bedrijven gemiddeld slechts 36 procent van hun emissies terugdringen tegen het jaar waarin zij hun netto-nuldoelstelling zeggen te zullen bereiken. Bovendien impliceren hun plannen een mediane vermindering van vijftien procent tegen het einde van het decennium, in plaats van een halvering van de uitstoot, zoals volgens de huidige wetenschap nodig is. Evenzo bleek uit een eerder rapport van het CDP dat minder dan één op de tweehonderd bedrijven die klimaatgegevens hebben verstrekt aan zijn milieuplatform geloofwaardige transitieplannen hebben opgesteld.
De aanbevelingen van de VN-groep, die in opdracht van secretaris-generaal António Guterreszijn opgesteld en door hem zijn onderschreven, kunnen het tij doen keren. Naarmate ze gemeengoed worden, zullen bedrijven niet langer kunnen beweren dat ze een geloofwaardig netto-nulplan hebben, tenzij ze een decarbonisatiepad hebben uitgestippeld dat verenigbaar is met de doelstellingen van het klimaatverdrag van Parijs van 2015. Dergelijke plannen moeten maatregelen bevatten om de emissies in de hele waardeketen te verminderen, fossiele brandstoffen geleidelijk uit te bannen, te investeren in hernieuwbare energie, niet te lobbyen voor koolstofrijke industrieën, jaarlijks hun emissies bekend te maken, gegevens over reducties onafhankelijk te laten verifiëren, enzovoort. Een reclamecampagne, een vrolijke toespraak en wat bomen planten volstaat niet meer.
Bedrijven zonder gedetailleerde transitieplannen kunnen zowel toezichthoudende als juridische maatregelen verwachten, nu steeds meer landen bedrijven verplichten om klimaatgerelateerde risico’s bekend te maken. Naar verwachting zullen de Europese Unie, India, Nieuw-Zeeland en Zwitserland zich dit jaar bij het Verenigd Koninkrijk en China aansluiten door dergelijke maatregelen in te voeren, gevolgd door Canada en Zuid-Korea in 2025. De International Organization for Standardization heeft onlangs ook haar eigen reeks netto-nul-richtsnoeren gepubliceerd, die toezichthouders duidelijke regels en criteria bieden voor geloofwaardige klimaatstrategieën.
Maar als de wereld tegen 2050 een netto-nul-uitstoot wil bereiken, moeten toezichthouders aandringen op onafhankelijke verificatie van de beweringen van bedrijven, evenals op tussentijdse doelstellingen en bindende toezeggingen om fossiele brandstoffen geleidelijk af te bouwen. In landen waar de nationale netto-nulplannen gebaseerd zijn op compensaties en wishful thinking, moeten de burgers alle mogelijke juridische instrumenten gebruiken om hun regeringen te dwingen het harde werk te doen dat een geloofwaardig decarbonisatiepad vergt.
Hoewel er nog veel werk aan de winkel is, ligt een koolstofneutrale toekomst binnen handbereik. Netto-nuldoelstellingen hebben nu betrekking op 91 procent van het mondiale bbp, tegen zestien procent slechts vier jaar geleden. Maar om enige hoop te hebben dat de doelstellingen van het verdrag van Parijs worden gehaald, is de eerste stap ervoor te zorgen dat overheden en bedrijven realistische doelen stellen die zij kunnen staven met geloofwaardige gegevens. We zien de juiste weg voor ons, maar de juiste beslissingen moeten nog worden genomen om die weg daadwerkelijk te bewandelen.
Vertaling: Menno Grootveld
BERLIJN – Te oordelen naar het groeiende aantal bedrijven dat zweert hun uitstoot van broeikasgassen tot nul te zullen reduceren, lijkt het erop dat het bedrijfsleven de klimaatcrisis eindelijk serieus begint te nemen. Volgens de Net Zero Tracker heeft ruim een derde van ’s werelds grootste beursgenoteerde bedrijven dergelijke doelstellingen aangekondigd, tegenover een vijfde eind 2020.
Terwijl sommige van deze beloftes van bedrijven oprecht lijken, zijn andere duidelijk een vijgenblad om de gebruikelijke vervuiling te verdoezelen. Men kan zich makkelijk voorstellen dat een olie-functionaris tegen de baas van een luchtvaartmaatschappij zegt: ‘Een netto-nul-doelstelling, wat advertenties met bomen, en iedereen zal van ons houden.’
Als dat het plan was, zal het snel in duigen vallen door een reeks regelgevende besluiten en rechtszaken die wijzen op een crackdowntegen greenwashing door bedrijven. En het vorig jaar verschenen rapport van de High-Level Expert Group on Net-Zero Emissions Commitments van de Verenigde Naties, dat gedetailleerde aanbevelingen bevatte om de integriteit van dergelijke toezeggingen te handhaven, duidt erop dat bedrijven minder mogelijkheden zullen hebben om beloften te doen die ze niet van plan zijn na te komen.
Nieuwe regelgeving in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk moet bijvoorbeeld voorkomen dat adverteerders extravagante beweringen doen over de koolstofneutraliteit van hun producten. Uit onderzoek in opdracht van de Britse Advertising Standards Authority (ASA) is gebleken dat wanneer mensen een dergelijke bewering horen, zij ervan uitgaan dat de uitstoot absoluut is verminderd. De bijgewerkte richtsnoeren van de ASA instrueren bedrijven dan ook om geen koolstofneutraliteit te claimen als de emissies van het geadverteerde product slechts zijn gecompenseerd.
De Franse klimaatwet, aangenomen in 2021 en vorig jaar gewijzigd, gaat verder. Om aanspraak te maken op koolstofneutraliteit moet het product over zijn hele levenscyclus neutraal zijn. Bedrijven moeten bekendmaken hoe emissies werden vermeden, verminderd en gecompenseerd (de volgorde is belangrijk). Ze moeten ook aantonen dat deze compensaties meetbaar, verifieerbaar, permanent en aanvullend zijn. Bedrijven die het fout doen, kunnen een boete van honderdduizend euro krijgen wegens misleiding van de consument.
Aan de basis van deze trend ligt de duidelijke wanverhouding tussen wat sommige bedrijven zeggen en wat ze doen. Je hoeft immers geen speurneus te zijn om uit te vinden dat wanneer een bedrijf kan beweren dat een vat olie, een lading vloeibaar aardgas of bitumen uit teerzand koolstofneutraal is, er iets mis is gegaan.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Een reeks recente rechtszaken belooft een streep te trekken in het (teer)zand. Het afgelopen jaar zijn bedrijven als voedingsgigant Danone Waters, cementfabrikant Holcim, de oliemaatschappijen TotalEnergies, BP en Shell, cosmeticafabrikant Beiersdorf (Nivea) en KLM in verschillende landen aangeklaagd wegens misleidende duurzaamheidsclaims. Het Australia Institute, een onpartijdige denktank, heeft een klacht ingediend bij de Australian Competition and Consumer Commission waarin beweerd wordt dat het eigen certificeringsprogramma van de regering, Climate Active, misleidend is volgens de nationale consumentenwetgeving, omdat het de mensen verzekert dat producten koolstofneutraal zijn terwijl dat niet zo is.
De netto-nul-beloften van bedrijven lijken bij nader inzien net zo zwak. Een recent rapport van de Corporate Climate Responsibility Monitor onderzocht bijvoorbeeld de netto-nulplannen van vierentwintig grote bedrijven die beweren ‘klimaatleiders’ te zijn, en vond talrijke tekortkomingen, mazen en weglatingen. Volgens het rapport zullen deze bedrijven gemiddeld slechts 36 procent van hun emissies terugdringen tegen het jaar waarin zij hun netto-nuldoelstelling zeggen te zullen bereiken. Bovendien impliceren hun plannen een mediane vermindering van vijftien procent tegen het einde van het decennium, in plaats van een halvering van de uitstoot, zoals volgens de huidige wetenschap nodig is. Evenzo bleek uit een eerder rapport van het CDP dat minder dan één op de tweehonderd bedrijven die klimaatgegevens hebben verstrekt aan zijn milieuplatform geloofwaardige transitieplannen hebben opgesteld.
De aanbevelingen van de VN-groep, die in opdracht van secretaris-generaal António Guterreszijn opgesteld en door hem zijn onderschreven, kunnen het tij doen keren. Naarmate ze gemeengoed worden, zullen bedrijven niet langer kunnen beweren dat ze een geloofwaardig netto-nulplan hebben, tenzij ze een decarbonisatiepad hebben uitgestippeld dat verenigbaar is met de doelstellingen van het klimaatverdrag van Parijs van 2015. Dergelijke plannen moeten maatregelen bevatten om de emissies in de hele waardeketen te verminderen, fossiele brandstoffen geleidelijk uit te bannen, te investeren in hernieuwbare energie, niet te lobbyen voor koolstofrijke industrieën, jaarlijks hun emissies bekend te maken, gegevens over reducties onafhankelijk te laten verifiëren, enzovoort. Een reclamecampagne, een vrolijke toespraak en wat bomen planten volstaat niet meer.
Bedrijven zonder gedetailleerde transitieplannen kunnen zowel toezichthoudende als juridische maatregelen verwachten, nu steeds meer landen bedrijven verplichten om klimaatgerelateerde risico’s bekend te maken. Naar verwachting zullen de Europese Unie, India, Nieuw-Zeeland en Zwitserland zich dit jaar bij het Verenigd Koninkrijk en China aansluiten door dergelijke maatregelen in te voeren, gevolgd door Canada en Zuid-Korea in 2025. De International Organization for Standardization heeft onlangs ook haar eigen reeks netto-nul-richtsnoeren gepubliceerd, die toezichthouders duidelijke regels en criteria bieden voor geloofwaardige klimaatstrategieën.
Maar als de wereld tegen 2050 een netto-nul-uitstoot wil bereiken, moeten toezichthouders aandringen op onafhankelijke verificatie van de beweringen van bedrijven, evenals op tussentijdse doelstellingen en bindende toezeggingen om fossiele brandstoffen geleidelijk af te bouwen. In landen waar de nationale netto-nulplannen gebaseerd zijn op compensaties en wishful thinking, moeten de burgers alle mogelijke juridische instrumenten gebruiken om hun regeringen te dwingen het harde werk te doen dat een geloofwaardig decarbonisatiepad vergt.
Hoewel er nog veel werk aan de winkel is, ligt een koolstofneutrale toekomst binnen handbereik. Netto-nuldoelstellingen hebben nu betrekking op 91 procent van het mondiale bbp, tegen zestien procent slechts vier jaar geleden. Maar om enige hoop te hebben dat de doelstellingen van het verdrag van Parijs worden gehaald, is de eerste stap ervoor te zorgen dat overheden en bedrijven realistische doelen stellen die zij kunnen staven met geloofwaardige gegevens. We zien de juiste weg voor ons, maar de juiste beslissingen moeten nog worden genomen om die weg daadwerkelijk te bewandelen.
Vertaling: Menno Grootveld