ksy1_AFP via Getty Images_alaa salah /AFP via Getty Images

Kan de gendergelijkheid gered worden?

DAKAR – De Soedanese betoogster Alaa Salah werd een symbool van de revolutie in haar land nadat ze, gekleed in het wit, bovenop een auto ging staan en haar medemonstranten toezong. De Oegandese activiste Vanessa Nakate, die in haar eentje protesteerde voor de poorten van het parlement van haar land, eiste actie van de wereldleiders bij de Verenigde Naties. De Senegalese activiste Oumou heeft digitale hulpmiddelen ingezet om taboedoorbrekende gesprekken op gang te brengen over intieme gezondheid, seksualiteit, anticonceptie en menstruatieproblemen.

Deze jonge vrouwen vechten voor een beter leven voor zichzelf, hun gemeenschap en de wereld – en ze zijn niet alleen. Duizenden meisjes en jonge vrouwen in Afrika en over de hele wereld strijden om de machtsdynamiek te veranderen die ongelijkheid in stand houdt en gemarginaliseerde groepen ervan weerhoudt hun fundamentele rechten uit te oefenen. Ze houden toespraken, richten non-profitorganisaties en gemeenschapsprogrammaʼs op, en nemen deel aan marsen om transformatieve verandering op gang te brengen. Dit is goed nieuws voor iedereen: talloze studies hebben aangetoond dat wanneer meisjes en vrouwen mondiger worden, hele gemeenschappen daarvan profiteren.

Maar de moeizaam bevochten winst op het gebied van gendergelijkheid is nu in gevaar. De COVID-19-pandemie heeft jaren van vooruitgang op het gebied van armoedebestrijding tenietgedaan en de ongelijkheid sterk doen toenemen, met onevenredig grote gevolgen voor meisjes en vrouwen.

Uit onderzoek blijkt dat gezinnen in tijden van economische tegenspoed eerder geneigd zijn hun jonge dochters uit te huwelijken, waardoor meisjes het recht wordt ontzegd te kiezen met wie ze hun leven doorbrengen, en wanneer en hoeveel kinderen ze willen krijgen. UNICEF schat dat wereldwijd tien miljoen meisjes de komende tien jaar het risico lopen te worden uitgehuwelijkt als gevolg van COVID-19. Bovendien lopen meisjes en vrouwen in tijden van crisis een grotere kans om het slachtoffer te worden van seksueel en gendergerelateerd geweld – een trend die zich tijdens de pandemie heeft doorgezet.

Erger nog, zoals de speciale VN-rapporteur voor het recht op gezondheid, Tlaleng Mofokeng, heeft opgemerkt: de toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidsdiensten – van informatie over menstruatie en vruchtbaarheid tot voorbehoedsmiddelen – is in gevaar gebracht door lockdowns, bewegingsbeperkingen en de omlegging van fondsen naar programmaʼs die verband houden met de pandemie. Gespecialiseerde diensten voor slachtoffers van gender-gerelateerd geweld werden ook voor velen ontoegankelijk.

Dit alles heeft bijgedragen tot een sterke stijging van ongewenste en vroege zwangerschappen, en heeft de kansen van meisjes om terug te keren naar hun studie drastisch verminderd toen de scholen weer opengingen. Volgens UNICEF zullen ruim elf miljoen meisjes na COVID-19 wellicht nooit meer naar school terugkeren.

Introductory Offer: Save 30% on PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Introductory Offer: Save 30% on PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Simpel gezegd heeft de pandemie tientallen jaren van vooruitgang op weg naar gendergelijkheid tenietgedaan, waarbij de meest kwetsbare groepen – zoals ontheemde vrouwen en meisjes – het hardst zijn getroffen. Jonge vrouwen en meisjes geven zeker niet op, zelfs niet bij zulke enorme tegenslagen. Maar zij kunnen de machtige krachten die hen tegenwerken niet alleen overwinnen.

Betekenisvolle betrokkenheid van mannen is hier van cruciaal belang. Initiatieven zoals de clubs des pères (vaderclubs) of de écoles de maris (echtgenotenscholen) in Senegal kunnen een belangrijk verschil maken. Het doel is positieve (in plaats van toxische) mannelijkheid te bevorderen, mannen aan te moedigen meer onbetaalde zorgtaken op zich te nemen, en verbeteringen in de gezondheid van kinderen en moeders tot stand te brengen.

Het is ook van essentieel belang om samen te werken met gemeenschapsleiders en religieuze leiders, evenals met gezondheidswerkers en vrouwenrechtenorganisaties. Gezien de bewezen kracht van vrouwelijke rolmodellen om jongere generaties te inspireren, kan het promoten van de platforms van oudere vrouwelijke leiders en activisten – zoals die van ʻsuper-omaʼ Aminata en vroedvrouw Madame Badji – de ambitie en impact van jongere vrouwen stimuleren.

Evenzo kan het versterken van de stemmen van jonge leiders hun leeftijdsgenoten inspireren en aanmoedigen. Ubah Ali, een activiste uit Somaliland, raakte ervan overtuigd dat ook zij leiding kon geven, dat ze ʻhaar stem kon verheffenʼ en ʻeen agent van verandering kon zijn,ʼ toen ze andere meisjes in leidende posities zag. Vandaag zet ze zich in om alle vormen van vrouwelijke genitale verminking in Somaliland uit te roeien en om overlevenden van deze praktijk te steunen.

Maar misschien is er niets dat méér zal doen om ervoor te zorgen dat jonge vrouwen en meisjes hun potentieel als krachten van verandering kunnen waarmaken dan het beschermen en eerbiedigen van hun rechten, met inbegrip van hun seksuele en reproductieve rechten. Dit is in de eerste plaats een taak voor regeringen, hoewel iedereen hier een rol in te spelen heeft.

De pandemie is nog maar het begin. Nu de klimaatverandering en de toenemende voedselonzekerheid ook vrouwen en meisjes onevenredig hard zullen treffen, zijn de obstakels voor vooruitgang op het gebied van gendergelijkheid net zo hoog als de inzet. De eerste stap naar het overwinnen van deze obstakels is het onderkennen van de problemen waar meisjes en vrouwen voor staan, en het versterken van het moeilijke en belangrijke werk dat zij doen.

Een wereld waarin alle meisjes en jonge vrouwen gelijke macht hebben, zou beter zijn voor iedereen. Daarom is het in ieders belang om hen te helpen dat te bereiken.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/YV9Dj42nl