seid1_Reinhard Dirscherlullstein bild via Getty Images_seagrass Reinhard Dirscherlullstein bild via Getty Images

De wereld heeft oceaan-gebaseerde klimaatoplossingen nodig

NEW YORK – Na de recente VN-klimaatconferentie (COP29) in Bakoe in 2024 staan we voor een urgente vraag: wat nu? Begin volgend jaar moeten landen hun bijgewerkte nationaal vastgestelde bijdragen (NDC’s) indienen op grond van het klimaatverdrag van Parijs uit 2015. Dit biedt de wereld zowel een kans als een verantwoordelijkheid om transformatieve actie te ondernemen tegen de klimaatcrisis. Bij deze inspanningen moet de oceaan een centrale rol spelen.

Kleine eilandstaten in ontwikkeling zoals Palau begrijpen dit als geen ander. Voor ons is klimaatbeleid geen abstract debat over hypothetische toekomstige risico’s; het is een strijd om te overleven. Onze koraalriffen verbleken al, stormen worden steeds frequenter en verwoestender, en droogtes brengen onze voedselzekerheid in gevaar. De stijgende zeespiegel bedreigt niet alleen ons land, maar ook onze cultuur, onze manier van leven en ons hele bestaan.

Tot nu toe blijft de internationale steun voor klimaatmaatregelen ver achter bij wat de ontwikkelingslanden daadwerkelijk nodig hebben. Kleine eilandstaten ontvangen gezamenlijk minder dan twee procent van de mondiale klimaatfinanciering, terwijl zij verantwoordelijk zijn voor het beheer van dertig procent van de territoriale wateren wereldwijd. Deze scheve verdeling is bijzonder schrijnend, gezien het enorme, nog onbenutte potentieel van de oceaan om de klimaatverandering tegen te gaan.

De oceaan is het grootste koolstofreservoir van onze planeet. Hij absorbeert 25 procent van alle CO₂-uitstoot en maar liefst negentig procent van de overtollige warmte die wordt gegenereerd door de opwarming van de atmosfeer. Volgens een rapport uit 2023 kunnen oceaan-gebaseerde klimaatoplossingen ons tot 35 procent dichter bij onze emissiereductiedoelstellingen voor 2050 brengen, waarmee de wereldwijde temperatuurstijging wordt beperkt tot maximaal 1,5°C boven het pre-industriële niveau. En het beperken van de klimaatverandering is nog maar het begin: een gezonde oceaan speelt ook een essentiële rol in het creëren van duurzame bestaansmiddelen voor kwetsbare gemeenschappen over de hele wereld.

Denk aan natuurgebaseerde oplossingen, zoals het herstel van mangroven, zeegrassen en koraalriffen. Deze ecosystemen vangen niet alleen koolstof op, maar dienen ook als natuurlijke verdediging tegen de stijgende zeespiegel en extreme weersomstandigheden. Bovendien vormen ze de basis voor lokale bestaansmiddelen. In Palau behoeden beschermde zeegebieden de biodiversiteit, ondersteunen ze de duurzame visserij en dragen ze bij aan de toeristenindustrie.

Tot nu toe is de oceaan – inclusief de ecosystemen die hij ondersteunt – grotendeels behandeld als een bijzaak in mondiale klimaatstrategieën. Hij is op een zijspoor gezet ten gunste van meer zichtbare prioriteiten, zoals hernieuwbare energie en het verminderen van de emissies. Het High Level Panel for a Sustainable Ocean Economy heeft vastgesteld dat veel van de aangesloten landen, die samen verantwoordelijk zijn voor de helft van ‘s werelds territoriale wateren, de oceaan nog niet volledig hebben geïntegreerd in hun nationaal vastgestelde bijdragen (NDC’s).

Secure your copy of PS Quarterly: The Year Ahead 2025
PS_YA25-Onsite_1333x1000

Secure your copy of PS Quarterly: The Year Ahead 2025

Our annual flagship magazine, PS Quarterly: The Year Ahead 2025, has arrived. To gain digital access to all of the magazine’s content, and receive your print copy, subscribe to PS Digital Plus now.

Subscribe Now

Deze omissie biedt landen een belangrijke kans bij het opstellen van hun NDC’s vóór de deadline in februari. Door de oceaan centraal te stellen in onze klimaatstrategieën kan de oceaan transformeren van een stil slachtoffer van de opwarming van de aarde naar een actieve kracht voor mitigatie en het vergroten van de veerkracht.

In juni vindt het Blue Economy and Finance Forum (BEFF) plaats, een van de ‘speciale evenementen’ die de derde Ocean Conference van de VN in Nice zullen inluiden. Het doel van het BEFF is om financiering vrij te maken voor oceaan-gebaseerde oplossingen, met een focus op investeringen die de biodiversiteit bevorderen en tegelijkertijd de economische ontwikkeling en de klimaatdoelstellingen ondersteunen. Zoals echter bleek tijdens COP29, zijn de overheidsbudgetten al beperkt. Het mobiliseren van privaat kapitaal naast overheidsinvesteringen is daarom essentieel om betekenisvolle verandering te realiseren.

Om te begrijpen waarom dit belangrijk is, hoef je niet verder te kijken dan de scheepvaartindustrie, die meer koolstof uitstoot dan alle landen, op zes na. Belangrijke stappen richting netto nul zijn al gezet in deze sector. Scheepvaartmaatschappijen plannen hun transitie naar koolstofarme oplossingen, en de benodigde technologieën – met name ‘groene brandstoffen’ zoals groene methanol en ammoniak – zijn al ontwikkeld. Producenten staan klaar om hun productie op te schalen en blijven tegelijkertijd innoveren. Toch blijft opschaling een uitdaging, omdat investeerders cruciale groene technologieën nog steeds als te risicovol beschouwen.

Deze kloof tussen ambitie en financiering benadrukt de noodzaak van creatieve financiële oplossingen, zoals overheidsgaranties of gecombineerde financieringsinstrumenten. Gelukkig biedt de New Collective Quantified Goal (Nieuwe Collectieve Gekwantificeerde Doelstelling) voor de klimaatfinanciering, vastgesteld tijdens COP29, een kans om ambitieuze doelen te stellen en innovatieve mechanismen te gebruiken om grootschalige particuliere investeringen aan te trekken.

Ondanks de teleurstellingen bood COP29 nóg een reden voor voorzichtig optimisme: de discussies daar weerspiegelden een groeiend besef dat actie op zee ook klimaatactie is. Dit idee, dat in 2019 aan kracht begon te winnen tijdens de dialoog over oceanen en klimaatverandering op COP25, is inmiddels uitgegroeid tot een krachtige beweging. Hierdoor neemt het momentum voor oceaangerelateerde klimaatoplossingen steeds verder toe.

Om dit momentum om te zetten in meetbare actie – zoals het uitbreiden van beschermde zeegebieden met mangroves en zeegrasvelden of het opschalen van de koolstofvrije transitie in de scheepvaartindustrie – is samenwerking nodig, zowel tussen sectoren als over landsgrenzen heen. Daarnaast is aanzienlijk meer financiering essentieel. Terwijl we vooruitkijken naar het BEFF en wat daarna komt, moeten we één ding glashelder maken: investeren in de oceaan is investeren in onze gezamenlijke toekomst.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/k4IieJUnl