ROME – Als de Italianen op 25 september naar de stembus gaan, zullen zij hun stem uitbrengen tegen de achtergrond van een energie- en klimaatcrisis zonder weerga. De winter staat voor de deur en de volgende regering staat voor de zware taak om burgers en bedrijven te beschermen en Italië tegelijkertijd op weg te helpen om de klimaatbestendigheid te vergroten en zijn deel van de uitstootvermindering te verwezenlijken.
Het extreme weer van deze zomer was slechts een voorproefje van de klimaatgerelateerde chaos die ons te wachten staat. Abnormale temperaturen, droogte en rampzalige overstromingen hebben aan verschillende mensen het leven gekost en enorme economische verliezen en schade veroorzaakt. Italianen zouden er goed aan doen te onthouden dat zij wonen in wat klimaatwetenschappers een ʻhotspotʼ van klimaatverandering noemen. Met temperaturen die twintig procent sneller stijgen dan het wereldgemiddelde, is het Middellandse Zeegebied een van de meest klimaatgevoelige gebieden ter wereld.
Italië heeft zelf al een opwarming van 1,5° Celsius boven het pre-industriële niveau meegemaakt, en de menselijke en economische kosten van de Italiaanse emissies uit het verleden en infrastructuurkeuzes voor de korte termijn stapelen zich op. Tussen 1980 en 2020 vielen in Italië ruim eenentwintigduizend doden door extreme weersomstandigheden – het hoogste aantal na Duitsland en Frankrijk in Europa. En de afgelopen vijftig jaar hebben aardverschuivingen en overstromingen ruim driehonderdtwintigduizend mensen gedwongen hun huizen te evacueren en zoʼn veertig miljoen vierkante kilometer strand geërodeerd. Nu lopen eenennegentig procent van de Italiaanse steden en twaalfduizend cultuurgoederen gevaar door aardverschuivingen en overstromingen.
De toekomst ziet er onheilspellend uit. Tussen nu en 2100 kunnen de zomertemperaturen in Italië met 6°C stijgen en kan de regenval in de zomer met veertig procent afnemen. Als er niet dringend maatregelen worden genomen, zal het aantal hittegolfdagen per jaar tegen 2050 met gemiddeld vierhonderd procent stijgen en tegen 2080 zelfs met elfhonderd procent. Voor een stad als Rome zou dat kunnen betekenen dat zij elk jaar tot wel achtentwintig dagen met extreme hitte te maken krijgt.
De economische kosten zullen exponentieel toenemen naarmate de temperatuur stijgt, waarbij vooral de kwetsbaarste bevolkingsgroepen zullen worden getroffen. Volgens sommige schattingen zou het bbp per hoofd van de bevolking in Italië door de klimaatverandering tegen 2100 met acht procent kunnen dalen. De verliezen aan infrastructuur kunnen oplopen tot ruim vijftien miljard euro (14,8 miljard dollar); de kosten van de stijgende zeespiegel en de overstromingen aan de kust kunnen oplopen tot bijna zes miljard euro; de waarde van de landbouwgrond kan met meer dan 160 miljard euro dalen; en de inkrimping van de vraag in de toeristische sector kan 52 miljard euro kosten (deels omdat slechts achttien procent van de badplaatsen in de Italiaanse Alpen nog een natuurlijke sneeuwlaag zal hebben die geschikt is voor het winterseizoen).
Recente tragedies zoals de instorting van de Marmolada-gletsjer en de extreme overstromingen in Marche staan model voor de nieuwe risico-omgeving. Zij laten zien hoe de sociaal-economische en politieke gevolgen van de klimaatverandering kunnen leiden tot massale migratie en nieuwe spanningen over water, voedsel en energiebronnen.
De klimaatverandering is duidelijk een grote bedreiging voor de nationale veiligheid van Italië. Maar dat zou je niet zeggen als je de Italiaanse politiek volgt. Hoewel de Italiaanse kiezers zich steeds meer bewust worden van het probleem en actie eisen, zijn er maar weinig opties bij de stembus die deze standpunten kanaliseren. Decennialang hebben Italiaanse regeringen en politieke partijen de dreiging die de klimaatverandering vormt voor de veiligheid en welvaart van het land grotendeels genegeerd.
Het uitblijven van geloofwaardige plannen voor de energietransitie weerspiegelt een bredere weigering om zelfs maar de klimaatimplicaties van de huidige Italiaanse energiebronnen te onderkennen. In een land dat lang gedomineerd is geweest door de aardgasindustrie, blijven zowel het politieke establishment als de reguliere media onwillig om de door de staat gecontroleerde gasbedrijven in twijfel te trekken. Als gevolg daarvan erkent slechts een derde van de Italianen dat aardgas een bron van broeikasgasvervuiling is, ook al is het de grootste emissiebron van het land.
Een nieuwe regering biedt de kans om het roer om te gooien, maar het venster voor actie sluit snel. Om een opwarmingspad te vermijden dat uiteindelijk grote delen van het land onveilig zal maken voor bewoning of toerisme, moet de volgende regering erkennen dat er geen klimaatzekerheid kan zijn zonder de Europese Unie.
Hoe sneller de grote economieën in de wereld koolstofvrij worden, hoe beter Italië af zal zijn. De volgende regering moet de klimaatagenda van de EU steunen en haar deel verwezenlijken om er een succes van te maken. Zij moet ook investeringen steunen in klimaatbestendigheid in de hele wereld, met name in Afrika en het Middellandse Zeegebied, waar klimaatgerelateerde rampen een belangrijke oorzaak van massale migratie dreigen te worden.
Bovendien heeft Italië behoefte aan grote nieuwe overheidsinvesteringen in het koolstofarm maken van de economie; maar omdat het land zich ook moet houden aan de beginselen van de houdbaarheid van de schuldenlast, zal het ook innovatief beleid nodig hebben om de particuliere sector te mobiliseren voor klimaatmaatregelen.
Tegelijkertijd moet de volgende regering erkennen dat pogingen om klimaatveiligheid te bereiken door eenvoudige technologische oplossingen of een top-down, command-and-control aanpak onvermijdelijk politiek verzet zullen uitlokken. Democratie gedijt op haar vermogen tot innovatie, verantwoordingsplicht, transparantie en inclusie. Italiaanse beleidsmakers kunnen het zich niet langer veroorloven om de energiestrategie van het land in handen te geven van slechts een paar bedrijven, ook al zijn die eigendom van de staat.
Ten slotte moet de volgende regering de talloze onderlinge afhankelijkheden tussen economie en milieu inzien. Een veilige economie kan niet bestaan zonder een veilig klimaat, maar klimaatstabiliteit kan evenmin worden bereikt zonder een sterke, eerlijke economie. Uiteindelijk is er geen keuze mogelijk tussen economische en milieudoelstellingen.
Het valt nog te bezien welke weg de volgende regering zal inslaan. Hoewel de opiniepeilingen wijzen op een overwinning voor de extreem-rechtse partijen, lijken Italianen van alle politieke overtuigingen een programma te steunen dat de veiligheid en welvaart van Italië moet behouden in een opwarmende wereld.
Vertaling: Menno Grootveld
ROME – Als de Italianen op 25 september naar de stembus gaan, zullen zij hun stem uitbrengen tegen de achtergrond van een energie- en klimaatcrisis zonder weerga. De winter staat voor de deur en de volgende regering staat voor de zware taak om burgers en bedrijven te beschermen en Italië tegelijkertijd op weg te helpen om de klimaatbestendigheid te vergroten en zijn deel van de uitstootvermindering te verwezenlijken.
Het extreme weer van deze zomer was slechts een voorproefje van de klimaatgerelateerde chaos die ons te wachten staat. Abnormale temperaturen, droogte en rampzalige overstromingen hebben aan verschillende mensen het leven gekost en enorme economische verliezen en schade veroorzaakt. Italianen zouden er goed aan doen te onthouden dat zij wonen in wat klimaatwetenschappers een ʻhotspotʼ van klimaatverandering noemen. Met temperaturen die twintig procent sneller stijgen dan het wereldgemiddelde, is het Middellandse Zeegebied een van de meest klimaatgevoelige gebieden ter wereld.
Italië heeft zelf al een opwarming van 1,5° Celsius boven het pre-industriële niveau meegemaakt, en de menselijke en economische kosten van de Italiaanse emissies uit het verleden en infrastructuurkeuzes voor de korte termijn stapelen zich op. Tussen 1980 en 2020 vielen in Italië ruim eenentwintigduizend doden door extreme weersomstandigheden – het hoogste aantal na Duitsland en Frankrijk in Europa. En de afgelopen vijftig jaar hebben aardverschuivingen en overstromingen ruim driehonderdtwintigduizend mensen gedwongen hun huizen te evacueren en zoʼn veertig miljoen vierkante kilometer strand geërodeerd. Nu lopen eenennegentig procent van de Italiaanse steden en twaalfduizend cultuurgoederen gevaar door aardverschuivingen en overstromingen.
De toekomst ziet er onheilspellend uit. Tussen nu en 2100 kunnen de zomertemperaturen in Italië met 6°C stijgen en kan de regenval in de zomer met veertig procent afnemen. Als er niet dringend maatregelen worden genomen, zal het aantal hittegolfdagen per jaar tegen 2050 met gemiddeld vierhonderd procent stijgen en tegen 2080 zelfs met elfhonderd procent. Voor een stad als Rome zou dat kunnen betekenen dat zij elk jaar tot wel achtentwintig dagen met extreme hitte te maken krijgt.
De economische kosten zullen exponentieel toenemen naarmate de temperatuur stijgt, waarbij vooral de kwetsbaarste bevolkingsgroepen zullen worden getroffen. Volgens sommige schattingen zou het bbp per hoofd van de bevolking in Italië door de klimaatverandering tegen 2100 met acht procent kunnen dalen. De verliezen aan infrastructuur kunnen oplopen tot ruim vijftien miljard euro (14,8 miljard dollar); de kosten van de stijgende zeespiegel en de overstromingen aan de kust kunnen oplopen tot bijna zes miljard euro; de waarde van de landbouwgrond kan met meer dan 160 miljard euro dalen; en de inkrimping van de vraag in de toeristische sector kan 52 miljard euro kosten (deels omdat slechts achttien procent van de badplaatsen in de Italiaanse Alpen nog een natuurlijke sneeuwlaag zal hebben die geschikt is voor het winterseizoen).
Recente tragedies zoals de instorting van de Marmolada-gletsjer en de extreme overstromingen in Marche staan model voor de nieuwe risico-omgeving. Zij laten zien hoe de sociaal-economische en politieke gevolgen van de klimaatverandering kunnen leiden tot massale migratie en nieuwe spanningen over water, voedsel en energiebronnen.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
De klimaatverandering is duidelijk een grote bedreiging voor de nationale veiligheid van Italië. Maar dat zou je niet zeggen als je de Italiaanse politiek volgt. Hoewel de Italiaanse kiezers zich steeds meer bewust worden van het probleem en actie eisen, zijn er maar weinig opties bij de stembus die deze standpunten kanaliseren. Decennialang hebben Italiaanse regeringen en politieke partijen de dreiging die de klimaatverandering vormt voor de veiligheid en welvaart van het land grotendeels genegeerd.
Het uitblijven van geloofwaardige plannen voor de energietransitie weerspiegelt een bredere weigering om zelfs maar de klimaatimplicaties van de huidige Italiaanse energiebronnen te onderkennen. In een land dat lang gedomineerd is geweest door de aardgasindustrie, blijven zowel het politieke establishment als de reguliere media onwillig om de door de staat gecontroleerde gasbedrijven in twijfel te trekken. Als gevolg daarvan erkent slechts een derde van de Italianen dat aardgas een bron van broeikasgasvervuiling is, ook al is het de grootste emissiebron van het land.
Een nieuwe regering biedt de kans om het roer om te gooien, maar het venster voor actie sluit snel. Om een opwarmingspad te vermijden dat uiteindelijk grote delen van het land onveilig zal maken voor bewoning of toerisme, moet de volgende regering erkennen dat er geen klimaatzekerheid kan zijn zonder de Europese Unie.
Hoe sneller de grote economieën in de wereld koolstofvrij worden, hoe beter Italië af zal zijn. De volgende regering moet de klimaatagenda van de EU steunen en haar deel verwezenlijken om er een succes van te maken. Zij moet ook investeringen steunen in klimaatbestendigheid in de hele wereld, met name in Afrika en het Middellandse Zeegebied, waar klimaatgerelateerde rampen een belangrijke oorzaak van massale migratie dreigen te worden.
Bovendien heeft Italië behoefte aan grote nieuwe overheidsinvesteringen in het koolstofarm maken van de economie; maar omdat het land zich ook moet houden aan de beginselen van de houdbaarheid van de schuldenlast, zal het ook innovatief beleid nodig hebben om de particuliere sector te mobiliseren voor klimaatmaatregelen.
Tegelijkertijd moet de volgende regering erkennen dat pogingen om klimaatveiligheid te bereiken door eenvoudige technologische oplossingen of een top-down, command-and-control aanpak onvermijdelijk politiek verzet zullen uitlokken. Democratie gedijt op haar vermogen tot innovatie, verantwoordingsplicht, transparantie en inclusie. Italiaanse beleidsmakers kunnen het zich niet langer veroorloven om de energiestrategie van het land in handen te geven van slechts een paar bedrijven, ook al zijn die eigendom van de staat.
Ten slotte moet de volgende regering de talloze onderlinge afhankelijkheden tussen economie en milieu inzien. Een veilige economie kan niet bestaan zonder een veilig klimaat, maar klimaatstabiliteit kan evenmin worden bereikt zonder een sterke, eerlijke economie. Uiteindelijk is er geen keuze mogelijk tussen economische en milieudoelstellingen.
Het valt nog te bezien welke weg de volgende regering zal inslaan. Hoewel de opiniepeilingen wijzen op een overwinning voor de extreem-rechtse partijen, lijken Italianen van alle politieke overtuigingen een programma te steunen dat de veiligheid en welvaart van Italië moet behouden in een opwarmende wereld.
Vertaling: Menno Grootveld