WASHINGTON, DC – In 2015 deed de internationale gemeenschap een hernieuwde poging om gemeenschappelijke mondiale problemen aan te pakken, onder auspiciën van de Sustainable Development Agenda en de Framework Convention on Climate Change (COP21) van de Verenigde Naties. Maar na een aanvankelijke vlaag van belangstelling is de vooruitgang die is geboekt op weg naar het verwezenlijken van de Sustainable Development Goals (Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen) en het aanpakken van de klimaatverandering geleidelijk aan afgenomen. In de hele wereld lijken velen een allergie te hebben ontwikkeld jegens de steeds grimmiger waarschuwingen van de VN en andere lichamen over het versneld uitsterven van soorten, de instorting van ecosystemen en de opwarming van de aarde.
Dit is niet de juiste tijd om de bediscussiëren of er bij de vooruitgang in de richting van de mondiale doelstellingen sprake is van een halfvol of van een halfleeg glas. Als we niet oppassen zal er al snel helemaal geen glas meer zijn om ons zorgen over te maken. Ondanks de mondiale berichtgeving over burgerlijke en politieke acties om de toenemende crises aan te pakken zijn de onderliggende ontwikkelingen bijzonder angstaanjagend. De afgelopen maanden heeft het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) een overweldigende hoeveelheid bewijsmateriaal naar buiten gebracht waarin wordt aangetoond dat de gevolgen van een mondiale temperatuurstijging van meer dan 1,5oC boven het pre-industriële niveau verwoestende gevolgen zal hebben voor miljarden mensen in de hele wereld.
Een recent rapport van het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services heeft nóg een alarmklok doen luiden. Menselijke activiteiten, zo concludeert dit rapport, hebben één miljoen soorten op de rand van uitsterven gebracht. De oceanen die voorzien in het voedsel en het levensonderhoud van ruim vier miljard mensen op aarde worden bedreigd. Als we niet onmiddellijk actie ondernemen om deze ontwikkelingen te keren, zullen de problemen van het later proberen goed te maken ervan waarschijnlijk onoverkomelijk zijn.
Decennia lang hebben de meeste grote economieën zich verlaten op een vorm van kapitalisme die aanzienlijke voordelen opleverde. Maar nu zijn we getuige van de gevolgen van de beroemde mantra van Nobelprijswinnaar Milton Friedman: “de sociale verantwoordelijkheid van een bedrijf is het verhogen van de winst.” Een bedrijfsbestuursmodel gebaseerd op het maximaliseren van de aandeelhouderswaarde heeft ons economische systeem lange tijd gedomineerd, en onze boekhoudkundige kaders, belastingregimes en business-schoolcurricula vormgegeven.
Maar we hebben nu een punt bereikt waarop toonaangevende economische denkers de fundamentele uitgangspunten van het heersende systeem ter discussie stellen. The Future of Capitalism van Paul Collier, People, Power, and Profits van Joseph E. Stiglitz enThe Third Pillar van Raghuram G.Rajan bieden allemaal samenhangende inschattingen van het probleem. Een kapitalistisch systeem dat geen connectie meer heeft met de meeste mensen en is losgeraakt van de territoria waarin het werkzaam is, is niet langer aanvaardbaar. Systemen werken niet in isolement. Uiteindelijk komt de realiteit toch weer om de hoek kijken: de mondiale handelsspanningen steken opnieuw de kop op, populistische nationalisten nemen de macht over, en natuurrampen komen steeds vaker voor en nemen in intensiteit toe.
Eenvoudig gezegd: onze benadering van het kapitalisme heeft sociale en ecologische problemen die aanvankelijk nog hanteerbaar waren verscherpt, en diepe sociale verdeeldheid gezaaid. De explosie van de ongelijkheid en de nadruk op kortetermijnresultaten (dat wil zeggen, de kwartaalwinsten) zijn slechts twee symptomen van een kapot systeem.
Het overeind houden van een goed functionerende markteconomie, die de belangen van alle stakeholders ondersteunt, vergt van ons dat wij onze aandacht naar de lange termijn verschuiven. In sommige opzichten gebeurt dit al. Maar we moeten de positieve inspanningen die al gaande zijn kanaliseren in een samenhangende campagne om de systemische hervormingen voorbij het kantelpunt te helpen. Slechts dan zullen we een positieve feedback-loop kunnen verwezenlijken die duurzame inspanningen op zakelijk gebied op de langere termijn zal belonen.
Het belangrijkste is dat we niet ten prooi mogen vallen aan zelfgenoegzaamheid. De kortetermijnspanningen op het gebied de handel en andere zaken zullen onvermijdelijk de aandacht in beslag nemen van mensen en overheden. Maar als we toestaan dat de jongste krantenkoppen ons afleiden van de dreigende ecologische en sociale catastrofes zullen we de plank volledig misslaan.
Dat gezegd hebbende kan de drijfveer voor positieve verandering niet op angst gebaseerd zijn. De dreigende crises zijn zowel reëel als angstaanjagend, maar herhaalde waarschuwingen op dat vlak hebben een steeds kleiner wordend rendement. Mensen zijn immuun geworden voor de realiteit. De langetermijnveranderingen zullen dus moeten komen van een herschikking van de markt en van onze regelgevende kaders. Hoewel consumenten, beleggers en andere marktdeelnemers zichzelf moeten blijven onderrichten en moeten aandringen op verandering, moet er ook een diepgaande en snelle herwaardering komen van de regels en normen die het kapitalisme vandaag de dag regeren.
We moeten de reële kosten in rekening gaan brengen bij marktdeelnemers die hun gedrag niet veranderen. Dit zal niet gebeuren door toespraken, commentaren en jaarverslagen. De markteconomie is een sterke kracht die richting moet worden gegeven, en de toezichthouders en de marktdeelnemers zelf zijn degenen die de weg moeten wijzen. Het is tijd om de afkondiging van de financiële prikkels en straffen serieus te nemen die nodig zijn om systeemveranderingen teweeg te brengen. Alleen als die op gang zijn gekomen kunnen we beginnen te bediscussiëren of het glas halfvol of halfleeg is.
Vertaling: Menno Grootveld
WASHINGTON, DC – In 2015 deed de internationale gemeenschap een hernieuwde poging om gemeenschappelijke mondiale problemen aan te pakken, onder auspiciën van de Sustainable Development Agenda en de Framework Convention on Climate Change (COP21) van de Verenigde Naties. Maar na een aanvankelijke vlaag van belangstelling is de vooruitgang die is geboekt op weg naar het verwezenlijken van de Sustainable Development Goals (Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen) en het aanpakken van de klimaatverandering geleidelijk aan afgenomen. In de hele wereld lijken velen een allergie te hebben ontwikkeld jegens de steeds grimmiger waarschuwingen van de VN en andere lichamen over het versneld uitsterven van soorten, de instorting van ecosystemen en de opwarming van de aarde.
Dit is niet de juiste tijd om de bediscussiëren of er bij de vooruitgang in de richting van de mondiale doelstellingen sprake is van een halfvol of van een halfleeg glas. Als we niet oppassen zal er al snel helemaal geen glas meer zijn om ons zorgen over te maken. Ondanks de mondiale berichtgeving over burgerlijke en politieke acties om de toenemende crises aan te pakken zijn de onderliggende ontwikkelingen bijzonder angstaanjagend. De afgelopen maanden heeft het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) een overweldigende hoeveelheid bewijsmateriaal naar buiten gebracht waarin wordt aangetoond dat de gevolgen van een mondiale temperatuurstijging van meer dan 1,5oC boven het pre-industriële niveau verwoestende gevolgen zal hebben voor miljarden mensen in de hele wereld.
Een recent rapport van het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services heeft nóg een alarmklok doen luiden. Menselijke activiteiten, zo concludeert dit rapport, hebben één miljoen soorten op de rand van uitsterven gebracht. De oceanen die voorzien in het voedsel en het levensonderhoud van ruim vier miljard mensen op aarde worden bedreigd. Als we niet onmiddellijk actie ondernemen om deze ontwikkelingen te keren, zullen de problemen van het later proberen goed te maken ervan waarschijnlijk onoverkomelijk zijn.
Decennia lang hebben de meeste grote economieën zich verlaten op een vorm van kapitalisme die aanzienlijke voordelen opleverde. Maar nu zijn we getuige van de gevolgen van de beroemde mantra van Nobelprijswinnaar Milton Friedman: “de sociale verantwoordelijkheid van een bedrijf is het verhogen van de winst.” Een bedrijfsbestuursmodel gebaseerd op het maximaliseren van de aandeelhouderswaarde heeft ons economische systeem lange tijd gedomineerd, en onze boekhoudkundige kaders, belastingregimes en business-schoolcurricula vormgegeven.
Maar we hebben nu een punt bereikt waarop toonaangevende economische denkers de fundamentele uitgangspunten van het heersende systeem ter discussie stellen. The Future of Capitalism van Paul Collier, People, Power, and Profits van Joseph E. Stiglitz enThe Third Pillar van Raghuram G.Rajan bieden allemaal samenhangende inschattingen van het probleem. Een kapitalistisch systeem dat geen connectie meer heeft met de meeste mensen en is losgeraakt van de territoria waarin het werkzaam is, is niet langer aanvaardbaar. Systemen werken niet in isolement. Uiteindelijk komt de realiteit toch weer om de hoek kijken: de mondiale handelsspanningen steken opnieuw de kop op, populistische nationalisten nemen de macht over, en natuurrampen komen steeds vaker voor en nemen in intensiteit toe.
Eenvoudig gezegd: onze benadering van het kapitalisme heeft sociale en ecologische problemen die aanvankelijk nog hanteerbaar waren verscherpt, en diepe sociale verdeeldheid gezaaid. De explosie van de ongelijkheid en de nadruk op kortetermijnresultaten (dat wil zeggen, de kwartaalwinsten) zijn slechts twee symptomen van een kapot systeem.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Het overeind houden van een goed functionerende markteconomie, die de belangen van alle stakeholders ondersteunt, vergt van ons dat wij onze aandacht naar de lange termijn verschuiven. In sommige opzichten gebeurt dit al. Maar we moeten de positieve inspanningen die al gaande zijn kanaliseren in een samenhangende campagne om de systemische hervormingen voorbij het kantelpunt te helpen. Slechts dan zullen we een positieve feedback-loop kunnen verwezenlijken die duurzame inspanningen op zakelijk gebied op de langere termijn zal belonen.
Het belangrijkste is dat we niet ten prooi mogen vallen aan zelfgenoegzaamheid. De kortetermijnspanningen op het gebied de handel en andere zaken zullen onvermijdelijk de aandacht in beslag nemen van mensen en overheden. Maar als we toestaan dat de jongste krantenkoppen ons afleiden van de dreigende ecologische en sociale catastrofes zullen we de plank volledig misslaan.
Dat gezegd hebbende kan de drijfveer voor positieve verandering niet op angst gebaseerd zijn. De dreigende crises zijn zowel reëel als angstaanjagend, maar herhaalde waarschuwingen op dat vlak hebben een steeds kleiner wordend rendement. Mensen zijn immuun geworden voor de realiteit. De langetermijnveranderingen zullen dus moeten komen van een herschikking van de markt en van onze regelgevende kaders. Hoewel consumenten, beleggers en andere marktdeelnemers zichzelf moeten blijven onderrichten en moeten aandringen op verandering, moet er ook een diepgaande en snelle herwaardering komen van de regels en normen die het kapitalisme vandaag de dag regeren.
We moeten de reële kosten in rekening gaan brengen bij marktdeelnemers die hun gedrag niet veranderen. Dit zal niet gebeuren door toespraken, commentaren en jaarverslagen. De markteconomie is een sterke kracht die richting moet worden gegeven, en de toezichthouders en de marktdeelnemers zelf zijn degenen die de weg moeten wijzen. Het is tijd om de afkondiging van de financiële prikkels en straffen serieus te nemen die nodig zijn om systeemveranderingen teweeg te brengen. Alleen als die op gang zijn gekomen kunnen we beginnen te bediscussiëren of het glas halfvol of halfleeg is.
Vertaling: Menno Grootveld