hydroelectric dam Sia Kambou/AFP/Getty Images

Energie, economie, en ecologie

LONDEN – Om een toekomst met weinig koolstof veilig stellen en de klimaatverandering te beginnen aan te pakken heeft de wereld meer investeringen in hernieuwbare energie nodig. Maar hoe geraken we daar? Geen enkel systeem van energieopwekking is perfect, en zelfs projecten voor ‘groene’ energie moeten gegeven hun geografische voetafdruk zorgvuldig beheerd worden om een ‘energie-agglomeratie’ en de bijkomende effecten op landschappen, rivieren, en oceanen te verzachten.

Waterkracht is een van de helderste voorbeelden van hoe de locatie van infrastructuur voor hernieuwbare energie onbedoelde gevolgen kan hebben. Door stuwdammen gegenereerde energie is momenteel de grootste bron van hernieuwbare energie op aarde, en levert ongeveer twee keer zoveel energie als alle andere bronnen van hernieuwbare energie samen. Zelfs met een enorme expansie van projecten voor zonne- en windenergie gaan veel voorspellingen er vanuit dat het behalen van de mondiale klimaatdoelen tegen 2040 een toename van minstens 50% in waterkrachtcapaciteit zal vereisen.

Ondanks de grote belofte van waterkracht echter moet er bij de bouw van stuwdammen met significante economische en ecologische consequenties rekening gehouden worden. Barrières die de waterloop beperken werken bijvoorbeeld bijzonder verstorend voor visserij in binnenlanden. Er wordt jaarlijks meer dan zes miljoen ton vis gevangen in stroomgebieden waar waterkrachtcentrales geprojecteerd zijn. Zonder de juiste planning kunnen deze projecten een cruciale bron van voedsel en inkomen voor meer dan 100 miljoen mensen op het spel zetten.

Consequenties als deze zijn niet altijd zonneklaar wanneer landen afzonderlijke stuwdammen plannen. In grote delen van Azië, Latijns-Amerika, en Sub-Sahara-Afrika is waterkracht een belangrijke bron van energie en economische ontwikkeling. Maar vrij stromende rivieren zijn voor de gezondheid van gemeenschappen, lokale economieën, en ecosystemen net zo zeer essentieel. Volgens sommige schattingen zal wanneer alle damprojecten die wereldwijd in aanbouw of gepland zijn voltooid worden de hieruit resulterende infrastructuur zonder verzachtende maatregelen 300,000 kilometer aan vrij stromende rivieren verstoren – een lengte equivalent aan zevenmaal de omtrek van de aarde.

Er bestaat een betere werkwijze. Door het overnemen van een benadering op systeemniveau – het kijken naar dammen in de context van een geheel stroomgebied, in plaats van op een project tot project basis – kunnen we beter anticiperen en de ecologische, sociale en economische effecten van elk afgezonderd project in evenwicht brengen, terwijl tegelijkertijd gegarandeerd wordt dat aan de energiebehoefte van gemeenschappen wordt voldaan. The Nature Conservancy (uit de VS, red.) pioniert in deze benadering van planning – die we ‘Hydropower by Design’ noemen – om landen te helpen het volle potentieel van hun rivierbassins te benutten.

Zelfs één enkele dam verandert de fysieke eigenschappen van een rivierloop al. Als je dit vermenigvuldigt over een heel stroomgebied wordt de impact uitvergroot. Waterkrachtprojecten die afzonderlijk gepland zijn veroorzaken niet alleen vaak meer milieuschade dan nodig, ze slagen er vaak ook niet in om hun maximale strategische potentieel te bereiken, en kunnen toekomstige economische mogelijkheden zelfs beperken.

Introductory Offer: Save 30% on PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Introductory Offer: Save 30% on PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Als resultaat hiervan kunnen zelfs dammen die hun streefdoelen qua energieopwekking behalen vaak het lange termijn potentieel van andere vormen van waterbeheer, zoals het voorkomen van overstromingen, bevaarbaarheid, en wateropslag, niet maximaliseren. Ons onderzoek laat zien dat deze diensten jaarlijks een geschatte 770 miljard dollar aan de wereldeconomie toevoegen. Het falen om dammen te ontwerpen die hun volle potentieel benutten draagt daarom aanzienlijke kosten met zich mee.

In het verleden waren sommige ontwikkelaars tegen dit soort strategische planning, omdat ze dachten dat het vertraging zou veroorzaken en te duur zou zijn om te implementeren. Maar zoals het laatste rapport van de Conservancy – The Power of Rivers: A Business Case – aantoont kan het proactief meenemen van ecologische, sociale, en economische risico’s juist vertragingen en budgetoverschrijdingen minimaliseren, en wordt de kans op rechtszaken verkleind. Nog belangrijker voor zowel projectontwikkelaars als investeerders is dat een holistische of systematische benadering schaalvoordelen in de constructie van dammen kan integreren.

De financiële en ontwikkelingsvoordelen van zo een planning maken het mogelijk dat het hele proces zichzelf betaalt. Onze projecties laten zien dat projecten die gesitueerd zijn om een Hydropower by Design aanpak te gebruiken aan hun energieobjectieven kunnen voldoen, een hoger gemiddeld rendement kunnen behalen, en de negatieve effecten op natuurlijke hulpbronnen kunnen reduceren. Met bijna 2 biljoen dollar aan geanticipeerde investeringen in waterkracht tussen nu en 2040 vertegenwoordigen de winsten van een slimmere planning een aanzienlijke financiële waarde.

Waterkrachtplanning op systematische schaal vraagt niet van aannemers om een totaal nieuw proces te omarmen. In plaats daarvan kunnen regeringen en ontwikkelaars principes en middelen in bestaande planning en regulerende processen integreren. Overeenkomstige principes worden al toegepast op wind- en zonne-energie en andere energiebronnen met een grote geografische voetafdruk.

Het volbrengen van de transitie naar een toekomst met weinig koolstof is waarschijnlijk de uitdaging bij uitstek van ons tijdsgewricht, en we zullen hier niet in slagen zonder onze productie van hernieuwbare energie uit te breiden. Inzake waterkracht kunnen we wanneer we zorgvuldiger plannen middels een holistische aanpak voldoen aan mondiale doelstellingen voor schone energie terwijl we ongeveer 100,000 kilometer rivier beschermen die anders verstoord zou worden. Maar als we geen stap terug doen om het hele plaatje in ogenschouw te nemen zullen we simpelweg het ene probleem voor het andere inwisselen.

Vertaling Melle Trap

https://prosyn.org/3zJpnMmnl