ISTANBOEL – Op 11 november gaven duizenden wereldleiders, internationale belanghebbenden en voorvechters van het maatschappelijk middenveld in Bakoe het startschot voor de conferentie van de Verenigde Naties over klimaatverandering (COP29). Omdat de uitstoot van broeikasgassen toeneemt terwijl de opwarming van de aarde intensiveert, plaatste de top van dit jaar de klimaatfinanciering terecht bovenaan de agenda. Maar de locatie is verre van ideaal: het Azerbeidzjaanse regime gokt erop dat het de bijeenkomst kan gebruiken om zijn staat van dienst op klimaatgebied en zijn steeds repressievere beleid te verdoezelen.
Na COP28 in Dubai vorig jaar werd het besluit om COP29 te houden in de hoofdstad van weer een ander land dat fossiele brandstof produceert al met veel scepsis ontvangen toen het werd aangekondigd. Critici wezen op het twijfelachtige klimaatbeleid van Azerbeidzjan, de aanvallen op het maatschappelijk middenveld en het slechte bestuur, waardoor de geloofwaardigheid van de top in twijfel werd getrokken.
Eerder deze maand publiceerde Global Witness een video waarop te zien is hoe Elnur Soltanov – de Azerbeidzjaanse onderminister van Energie en de algemeen directeur van COP29 – de belangen van het land in de fossiele brandstofsector promoot en deals probeert te sluiten voor de Staatsoliemaatschappij van Azerbeidzjan (SOCAR). De beelden hebben de bezorgdheid aangewakkerd over de inzet en het vermogen van de regering om de energie-efficiëntie te verhogen of te streven naar duurzaamheid op de langere termijn.
Ondertussen benadrukt de voorlopige hechtenis van een groot aantal burgerlijke en politieke activisten de aanhoudende minachting van de regering voor de mensenrechten en burgerlijke vrijheden, terwijl niets erop wijst dat deze aanpak binnenkort zal veranderen.
Hoewel Azerbeidzjan meerdere klimaatovereenkomsten heeft ondertekend, en nationale plannen voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie heeft aangenomen, heeft het land weinig vooruitgang geboekt bij het behalen van zijn klimaatdoelstellingen. Omdat er geen duurzame overheidsprogramma’s voor de langere termijn zijn, is het niet verwonderlijk dat het land nog geen binnenlandse doelstelling voor de netto-nultransitie heeft vastgesteld.
Dat zal waarschijnlijk ook niet snel gebeuren. Doordat Azerbeidzjan er niet in slaagt om zijn van fossiele brandstoffen afhankelijke economie te diversifiëren, in combinatie met zijn slinkende oliereserves en een starre verticale bestuursstructuur, is het land slecht toegerust om ambitieuze klimaatdoelstellingen te halen, zoals een netto-nuluitstoot of een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 30 procent in 2030.
Volgens de RISE Index 2022 van de Wereldbank, die nationaal energiebeleid en regelgeving evalueert, staat Azerbeidzjan op de 122e plaats voor hernieuwbare energiebronnen (van de 140 landen), wat het gebrek aan toezichthoudende kaders en beleid gericht op de ontwikkeling van hernieuwbare energie onderstreept. Zelfs de belangrijkste toezichthoudende instantie die verantwoordelijk is voor het bevorderen van hernieuwbare energie ontbeert de onafhankelijkheid en het gezag om de noodzakelijke hervormingen door te voeren.
Ondermijnd door gecentraliseerde staatscontrole, inadequate beleidskaders en slechte implementatie, zijn de ambities van Azerbeidzjan op het gebied van schone energie niet veel meer dan holle frasen. In feite lijkt de hoogste prioriteit van de regering te liggen bij het profiteren van de groeiende vraag naar fossiele brandstoffen in plaats van bij het aanpakken van de opwarming van de aarde. In zijn toespraak tijdens de Petersberg Klimaatdialoog in april verklaarde president Ilham Aliyev dat Azerbeidzjan niet van plan was om de productie van fossiele brandstoffen stop te zetten, noemde hij de voorraden van het land een ‘geschenk van God’ en kondigde hij plannen aan om de export van aardgas naar Europa op te voeren. Aliyev deed hier tijdens COP 29 nog een schepje bovenop door te stellen dat landen die fossiele brandstoffen produceren ‘niet de schuld moeten krijgen’. Voor de regering lijkt COP29 meer te draaien om imagomanagement en greenwashing dan om het ondernemen van zinvolle actie.
Hoewel de betrokkenheid van Azerbeidzjan bij wereldwijde klimaatdiscussies een relatief recente ontwikkeling is, is de slechte staat van dienst van het land op het gebied van de mensenrechten dat niet. Het decennialange wegdrijven van het land in de richting van het autoritarisme kan worden teruggevoerd op het presidentschap van Heydar Aliyev, die in 1993 aan de macht kwam en tien jaar lang de basis legde voor een dynastiek regime.
Tegen de tijd dat Ilham, de zoon van Aliyev, in 2003 het presidentschap overnam, was de prille post-Sovjetdemocratie van Azerbeidzjan uitgehold. Internationale waarnemers, waaronder de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), hekelden de flagrant gemanipuleerde verkiezingen van 2003 en alle daaropvolgende stemmingen, waaronder de vervroegde presidentsverkiezingen van februari, die het bewind van Aliyev met nog eens zeven jaar verlengden.
De afgelopen twee decennia heeft Aliyev de verticale machtsstructuur die hij van zijn overleden vader heeft geërfd verder verankerd, waardoor het overheidsbeleid volledig afhankelijk is van de persoonlijke voorkeuren en richtlijnen van de president. In 2017 herschikte Aliyev zijn kabinet en benoemde hij zijn vrouw, Mehriban Aliyeva, tot eerste vicepresident van het land. Hij installeerde ook een kader van ‘bekwame technocraten’ die loyaal aan hem waren en ervoor zorgden dat zijn richtlijnen, die via hoge ambtenaren werden doorgegeven, werden uitgevoerd. Het zal niemand verbazen dat deze veranderingen niets hebben bijgedragen aan de zwakke punten van Azerbeidzjan op het gebied van systemisch bestuur, die door Freedom House worden omschreven als de ‘dominantie van de uitvoerende macht’, ongebreidelde corruptie, ‘repressieve omstandigheden die het maatschappelijk middenveld belemmeren’ en een regering die grotendeels geen verantwoording hoeft af te leggen aan haar burgers.
Het regime heeft het maatschappelijk middenveld periodiek hard aangepakt, vaak naar aanleiding van externe gebeurtenissen, met behulp van een reeks repressieve tactieken, waaronder draconische wetten, fysieke intimidatie, arrestaties en chantage. In de afgelopen twintig jaar hebben deze maatregelen de civiele ruimte gestaag uitgehold, waardoor de overgebleven activisten en organisaties gedwongen werden om onder voortdurende dreiging van arrestatie te werken.
Het harde optreden tegen ngo’s, onafhankelijke journalisten, voorvechters van de burgerrechten en politieke activisten sinds 2013 weerspiegelde en versterkte het onvermogen van het Azerbeidzjaanse maatschappelijk middenveld om terug te slaan tegen de onderdrukking door de overheid. Hoewel de vrijheid van vereniging is vastgelegd in de grondwet, is deze ernstig ondermijnd. De laatste toegestane demonstratie van de oppositie vond plaats in 2019; sindsdien zijn alle openbare protesten snel en met geweld uiteengedreven.
Terwijl wereldleiders en beleidsmakers in Bakoe klimaatmaatregelen bespreken, zitten tientallen journalisten, deskundigen, activisten en campagnevoerders nog steeds gevangen op valse beschuldigingen, variërend van verraad en smokkel tot fraude en afpersing. COP29-gangers genieten van de warme gastvrijheid van een land waarvan de gewone burgers – vooral degenen die het regime durven uitdagen – vaak veel minder vriendelijk worden behandeld.
Vertaling: Menno Grootveld
ISTANBOEL – Op 11 november gaven duizenden wereldleiders, internationale belanghebbenden en voorvechters van het maatschappelijk middenveld in Bakoe het startschot voor de conferentie van de Verenigde Naties over klimaatverandering (COP29). Omdat de uitstoot van broeikasgassen toeneemt terwijl de opwarming van de aarde intensiveert, plaatste de top van dit jaar de klimaatfinanciering terecht bovenaan de agenda. Maar de locatie is verre van ideaal: het Azerbeidzjaanse regime gokt erop dat het de bijeenkomst kan gebruiken om zijn staat van dienst op klimaatgebied en zijn steeds repressievere beleid te verdoezelen.
Na COP28 in Dubai vorig jaar werd het besluit om COP29 te houden in de hoofdstad van weer een ander land dat fossiele brandstof produceert al met veel scepsis ontvangen toen het werd aangekondigd. Critici wezen op het twijfelachtige klimaatbeleid van Azerbeidzjan, de aanvallen op het maatschappelijk middenveld en het slechte bestuur, waardoor de geloofwaardigheid van de top in twijfel werd getrokken.
Eerder deze maand publiceerde Global Witness een video waarop te zien is hoe Elnur Soltanov – de Azerbeidzjaanse onderminister van Energie en de algemeen directeur van COP29 – de belangen van het land in de fossiele brandstofsector promoot en deals probeert te sluiten voor de Staatsoliemaatschappij van Azerbeidzjan (SOCAR). De beelden hebben de bezorgdheid aangewakkerd over de inzet en het vermogen van de regering om de energie-efficiëntie te verhogen of te streven naar duurzaamheid op de langere termijn.
Ondertussen benadrukt de voorlopige hechtenis van een groot aantal burgerlijke en politieke activisten de aanhoudende minachting van de regering voor de mensenrechten en burgerlijke vrijheden, terwijl niets erop wijst dat deze aanpak binnenkort zal veranderen.
Hoewel Azerbeidzjan meerdere klimaatovereenkomsten heeft ondertekend, en nationale plannen voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie heeft aangenomen, heeft het land weinig vooruitgang geboekt bij het behalen van zijn klimaatdoelstellingen. Omdat er geen duurzame overheidsprogramma’s voor de langere termijn zijn, is het niet verwonderlijk dat het land nog geen binnenlandse doelstelling voor de netto-nultransitie heeft vastgesteld.
Dat zal waarschijnlijk ook niet snel gebeuren. Doordat Azerbeidzjan er niet in slaagt om zijn van fossiele brandstoffen afhankelijke economie te diversifiëren, in combinatie met zijn slinkende oliereserves en een starre verticale bestuursstructuur, is het land slecht toegerust om ambitieuze klimaatdoelstellingen te halen, zoals een netto-nuluitstoot of een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 30 procent in 2030.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Volgens de RISE Index 2022 van de Wereldbank, die nationaal energiebeleid en regelgeving evalueert, staat Azerbeidzjan op de 122e plaats voor hernieuwbare energiebronnen (van de 140 landen), wat het gebrek aan toezichthoudende kaders en beleid gericht op de ontwikkeling van hernieuwbare energie onderstreept. Zelfs de belangrijkste toezichthoudende instantie die verantwoordelijk is voor het bevorderen van hernieuwbare energie ontbeert de onafhankelijkheid en het gezag om de noodzakelijke hervormingen door te voeren.
Ondermijnd door gecentraliseerde staatscontrole, inadequate beleidskaders en slechte implementatie, zijn de ambities van Azerbeidzjan op het gebied van schone energie niet veel meer dan holle frasen. In feite lijkt de hoogste prioriteit van de regering te liggen bij het profiteren van de groeiende vraag naar fossiele brandstoffen in plaats van bij het aanpakken van de opwarming van de aarde. In zijn toespraak tijdens de Petersberg Klimaatdialoog in april verklaarde president Ilham Aliyev dat Azerbeidzjan niet van plan was om de productie van fossiele brandstoffen stop te zetten, noemde hij de voorraden van het land een ‘geschenk van God’ en kondigde hij plannen aan om de export van aardgas naar Europa op te voeren. Aliyev deed hier tijdens COP 29 nog een schepje bovenop door te stellen dat landen die fossiele brandstoffen produceren ‘niet de schuld moeten krijgen’. Voor de regering lijkt COP29 meer te draaien om imagomanagement en greenwashing dan om het ondernemen van zinvolle actie.
Hoewel de betrokkenheid van Azerbeidzjan bij wereldwijde klimaatdiscussies een relatief recente ontwikkeling is, is de slechte staat van dienst van het land op het gebied van de mensenrechten dat niet. Het decennialange wegdrijven van het land in de richting van het autoritarisme kan worden teruggevoerd op het presidentschap van Heydar Aliyev, die in 1993 aan de macht kwam en tien jaar lang de basis legde voor een dynastiek regime.
Tegen de tijd dat Ilham, de zoon van Aliyev, in 2003 het presidentschap overnam, was de prille post-Sovjetdemocratie van Azerbeidzjan uitgehold. Internationale waarnemers, waaronder de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), hekelden de flagrant gemanipuleerde verkiezingen van 2003 en alle daaropvolgende stemmingen, waaronder de vervroegde presidentsverkiezingen van februari, die het bewind van Aliyev met nog eens zeven jaar verlengden.
De afgelopen twee decennia heeft Aliyev de verticale machtsstructuur die hij van zijn overleden vader heeft geërfd verder verankerd, waardoor het overheidsbeleid volledig afhankelijk is van de persoonlijke voorkeuren en richtlijnen van de president. In 2017 herschikte Aliyev zijn kabinet en benoemde hij zijn vrouw, Mehriban Aliyeva, tot eerste vicepresident van het land. Hij installeerde ook een kader van ‘bekwame technocraten’ die loyaal aan hem waren en ervoor zorgden dat zijn richtlijnen, die via hoge ambtenaren werden doorgegeven, werden uitgevoerd. Het zal niemand verbazen dat deze veranderingen niets hebben bijgedragen aan de zwakke punten van Azerbeidzjan op het gebied van systemisch bestuur, die door Freedom House worden omschreven als de ‘dominantie van de uitvoerende macht’, ongebreidelde corruptie, ‘repressieve omstandigheden die het maatschappelijk middenveld belemmeren’ en een regering die grotendeels geen verantwoording hoeft af te leggen aan haar burgers.
Het regime heeft het maatschappelijk middenveld periodiek hard aangepakt, vaak naar aanleiding van externe gebeurtenissen, met behulp van een reeks repressieve tactieken, waaronder draconische wetten, fysieke intimidatie, arrestaties en chantage. In de afgelopen twintig jaar hebben deze maatregelen de civiele ruimte gestaag uitgehold, waardoor de overgebleven activisten en organisaties gedwongen werden om onder voortdurende dreiging van arrestatie te werken.
Het harde optreden tegen ngo’s, onafhankelijke journalisten, voorvechters van de burgerrechten en politieke activisten sinds 2013 weerspiegelde en versterkte het onvermogen van het Azerbeidzjaanse maatschappelijk middenveld om terug te slaan tegen de onderdrukking door de overheid. Hoewel de vrijheid van vereniging is vastgelegd in de grondwet, is deze ernstig ondermijnd. De laatste toegestane demonstratie van de oppositie vond plaats in 2019; sindsdien zijn alle openbare protesten snel en met geweld uiteengedreven.
Terwijl wereldleiders en beleidsmakers in Bakoe klimaatmaatregelen bespreken, zitten tientallen journalisten, deskundigen, activisten en campagnevoerders nog steeds gevangen op valse beschuldigingen, variërend van verraad en smokkel tot fraude en afpersing. COP29-gangers genieten van de warme gastvrijheid van een land waarvan de gewone burgers – vooral degenen die het regime durven uitdagen – vaak veel minder vriendelijk worden behandeld.
Vertaling: Menno Grootveld