MÜNCHEN – De afgelopen twee jaar heeft de Europese Unie het opschalen van de cleantechsector tot een topprioriteit gemaakt. Zoals Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, heeft benadrukt, is deze sector van cruciaal belang voor het economische concurrentievermogen, de energiezekerheid en het industriële leiderschap van de EU.
De EU heeft een innovatieve voorsprong in diverse schone technologieën, zoals groene waterstof en langdurige energieopslag. Toch blijkt het lastig om deze technologieën op commerciële schaal binnen Europa te realiseren. Er is een investeringskloof van ongeveer 50 miljard euro die moet worden overbrugd om tegen 2030 minstens veertig procent van de benodigde zonne- en windenergie, accu’s, warmtepompen, waterstofelektrolyzers en koolstofafvang- en opslagtechnologie binnen de EU te kunnen produceren.
Bij de presentatie van zijn baanbrekende rapport over het Europese concurrentievermogen vatte voormalig Italiaans premier Mario Draghi het probleem treffend samen: ‘Er zijn te veel obstakels voor het commercialiseren en opschalen van innovaties in de Europese Unie.’ De EU moet vooral investeren in het ontwikkelen van nieuwe productiemethoden en innovatieve financieringsmodellen voor de bouw van zogenaamde ‘first of a kind’-fabrieken. Deze fabrieken vergen lange aanlooptijden, toegang tot aanzienlijke hoeveelheden kapitaal en een goed opgeleide beroepsbevolking.
De Verenigde Staten en China erkennen dat groene industrieën een belangrijke bron van banen en welvaart kunnen zijn, en hebben miljarden dollars in deze sectoren geïnvesteerd. Volgens een analyse van Goldman Sachs zal de Inflation Reduction Act van de Amerikaanse president Joe Biden, die belastingvoordelen biedt voor de binnenlandse productie van schone technologie, naar verwachting de komende tien jaar ruim 3 biljoen dollar aan particuliere investeringen losmaken. China heeft op zijn beurt onder meer zijn zonne-energie-industrie fors gesubsidieerd.
De EU beschikt niet over de fiscale middelen van China en de VS. Daarom kunnen Europese beleidsmakers deze industrieën niet opbouwen met royale subsidies en belastingvoordelen. In plaats daarvan moeten zij overheidsgeld strategisch inzetten om privékapitaal aan te trekken. Hier komen overheidsgaranties in beeld.
Klanten verwachten vaak dat bedrijven die technologie verkopen die op commerciële schaal nog bewezen moet worden, uitgebreide waarborgen bieden voor het geval het product niet presteert zoals beloofd. Dergelijke waarborgen worden ondersteund door bankgaranties, waarvoor bedrijven volledige zekerheden moeten aanhouden. Voor cleantechbedrijven, die aanzienlijke investeringen nodig hebben om hun activiteiten uit te breiden, vormt dit een groot obstakel. Het vastzetten van grote hoeveelheden contant geld als onderpand beperkt namelijk het kapitaal dat anders zou kunnen worden gebruikt voor het bouwen van extra faciliteiten, het aannemen en opleiden van personeel en het uitvoeren van klantorders.
Don’t miss our next event, taking place at the AI Action Summit in Paris. Register now, and watch live on February 10 as leading thinkers consider what effective AI governance demands.
Register Now
Om deze lasten te verlichten, zou de publieke sector contragaranties kunnen bieden. Dit houdt in dat zij toezegt een deel van elke uitbetaling van een bank aan een klant terug te betalen. Industrie-experts hebben dit instrument gepromoot als een effectieve manier om energie-intensieve industrieën te verduurzamen en tegelijkertijd investeringen in schone industrieën aantrekkelijker te maken. Het belang van contragaranties werd ook benadrukt in het rapport van Mario Draghi, waarin de EU wordt opgeroepen om ‘het gebruik van garanties aanzienlijk te vergroten ter ondersteuning van strategische sectoren van de economie.’
Overheidsgaranties hebben hun effectiviteit al bewezen bij het opschalen van de cleantech-innovatie in Europa. In 2022 verstrekte Bpifrance, de Franse publieke investeringsbank, een garantie van 51 miljoen euro aan Verkor, een Franse accufabrikant. Deze garantie stelde Verkor in staat om privé-investeringen aan te trekken en een samenwerking met Renault veilig te stellen, waarbij Renault zich committeerde om accu’s voor elektrische auto’s van Verkor af te nemen. Dit maakte de bouw van de eerste gigafabriek in Duinkerken mogelijk.
Deze garanties zijn uiterst effectief: elke euro aan overheidsgeld kan duizenden euro’s aan werkkapitaal vrijmaken voor innovatieve bedrijven. Zo heeft de Europese Investeringsbank een garantiefaciliteit van 5 miljard euro opgezet voor bedrijven in de windenergiesector, die naar verwachting tot 80 miljard euro aan nieuwe investeringen in deze essentiële hernieuwbare energiebron zal opleveren.
Bovendien wordt belastinggeld alleen aangesproken wanneer er daadwerkelijk een claim wordt ingediend, en uit de beschikbare gegevens blijkt dat dit slechts zelden voorkomt. Volgens de Internationale Kamer van Koophandel ligt het gemiddelde verliespercentage voor garanties tussen de 0,2 en 1,7 procent. Hoewel het risico voor innovatieve technologieën iets hoger is, weegt dit ruimschoots op tegen de voordelen: het ondersteunen van klimaatoplossingen die de uitstoot van broeikasgassen verminderen, groene banen creëren en toekomstige belastinginkomsten genereren.
Een positieve ontwikkeling is dat de Europese Investeringsbank (EIB) een contragarantie-instrument van 500 miljoen euro heeft voorgesteld voor cleantechbedrijven. Dit voorstel wacht op goedkeuring door de raad van bestuur begin 2025. Als de EIB deze toezegging waarmaakt, kunnen enkele van de meest veelbelovende cleantechbedrijven in de EU financieel levensvatbaar worden. Dit zou niet alleen het economische concurrentievermogen van de Europese Unie versterken, maar ook een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzamere planeet.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
In betting that the economic fallout from his sweeping new tariffs will be worth the gains in border security, US President Donald Trump is gambling with America’s long-term influence and prosperity. In the future, more countries will have even stronger reasons to try to reduce their reliance on the United States.
thinks Donald Trump's trade policies will undermine the very goals they aim to achieve.
While America’s AI industry arguably needed shaking up, the news of a Chinese startup beating Big Tech at its own game raises some difficult questions. Fortunately, if US tech leaders and policymakers can take the right lessons from DeepSeek's success, we could all end up better for it.
considers what an apparent Chinese breakthrough means for the US tech industry, and innovation more broadly.
MÜNCHEN – De afgelopen twee jaar heeft de Europese Unie het opschalen van de cleantechsector tot een topprioriteit gemaakt. Zoals Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, heeft benadrukt, is deze sector van cruciaal belang voor het economische concurrentievermogen, de energiezekerheid en het industriële leiderschap van de EU.
De EU heeft een innovatieve voorsprong in diverse schone technologieën, zoals groene waterstof en langdurige energieopslag. Toch blijkt het lastig om deze technologieën op commerciële schaal binnen Europa te realiseren. Er is een investeringskloof van ongeveer 50 miljard euro die moet worden overbrugd om tegen 2030 minstens veertig procent van de benodigde zonne- en windenergie, accu’s, warmtepompen, waterstofelektrolyzers en koolstofafvang- en opslagtechnologie binnen de EU te kunnen produceren.
Bij de presentatie van zijn baanbrekende rapport over het Europese concurrentievermogen vatte voormalig Italiaans premier Mario Draghi het probleem treffend samen: ‘Er zijn te veel obstakels voor het commercialiseren en opschalen van innovaties in de Europese Unie.’ De EU moet vooral investeren in het ontwikkelen van nieuwe productiemethoden en innovatieve financieringsmodellen voor de bouw van zogenaamde ‘first of a kind’-fabrieken. Deze fabrieken vergen lange aanlooptijden, toegang tot aanzienlijke hoeveelheden kapitaal en een goed opgeleide beroepsbevolking.
De Verenigde Staten en China erkennen dat groene industrieën een belangrijke bron van banen en welvaart kunnen zijn, en hebben miljarden dollars in deze sectoren geïnvesteerd. Volgens een analyse van Goldman Sachs zal de Inflation Reduction Act van de Amerikaanse president Joe Biden, die belastingvoordelen biedt voor de binnenlandse productie van schone technologie, naar verwachting de komende tien jaar ruim 3 biljoen dollar aan particuliere investeringen losmaken. China heeft op zijn beurt onder meer zijn zonne-energie-industrie fors gesubsidieerd.
De EU beschikt niet over de fiscale middelen van China en de VS. Daarom kunnen Europese beleidsmakers deze industrieën niet opbouwen met royale subsidies en belastingvoordelen. In plaats daarvan moeten zij overheidsgeld strategisch inzetten om privékapitaal aan te trekken. Hier komen overheidsgaranties in beeld.
Klanten verwachten vaak dat bedrijven die technologie verkopen die op commerciële schaal nog bewezen moet worden, uitgebreide waarborgen bieden voor het geval het product niet presteert zoals beloofd. Dergelijke waarborgen worden ondersteund door bankgaranties, waarvoor bedrijven volledige zekerheden moeten aanhouden. Voor cleantechbedrijven, die aanzienlijke investeringen nodig hebben om hun activiteiten uit te breiden, vormt dit een groot obstakel. Het vastzetten van grote hoeveelheden contant geld als onderpand beperkt namelijk het kapitaal dat anders zou kunnen worden gebruikt voor het bouwen van extra faciliteiten, het aannemen en opleiden van personeel en het uitvoeren van klantorders.
PS Events: AI Action Summit 2025
Don’t miss our next event, taking place at the AI Action Summit in Paris. Register now, and watch live on February 10 as leading thinkers consider what effective AI governance demands.
Register Now
Om deze lasten te verlichten, zou de publieke sector contragaranties kunnen bieden. Dit houdt in dat zij toezegt een deel van elke uitbetaling van een bank aan een klant terug te betalen. Industrie-experts hebben dit instrument gepromoot als een effectieve manier om energie-intensieve industrieën te verduurzamen en tegelijkertijd investeringen in schone industrieën aantrekkelijker te maken. Het belang van contragaranties werd ook benadrukt in het rapport van Mario Draghi, waarin de EU wordt opgeroepen om ‘het gebruik van garanties aanzienlijk te vergroten ter ondersteuning van strategische sectoren van de economie.’
Overheidsgaranties hebben hun effectiviteit al bewezen bij het opschalen van de cleantech-innovatie in Europa. In 2022 verstrekte Bpifrance, de Franse publieke investeringsbank, een garantie van 51 miljoen euro aan Verkor, een Franse accufabrikant. Deze garantie stelde Verkor in staat om privé-investeringen aan te trekken en een samenwerking met Renault veilig te stellen, waarbij Renault zich committeerde om accu’s voor elektrische auto’s van Verkor af te nemen. Dit maakte de bouw van de eerste gigafabriek in Duinkerken mogelijk.
Deze garanties zijn uiterst effectief: elke euro aan overheidsgeld kan duizenden euro’s aan werkkapitaal vrijmaken voor innovatieve bedrijven. Zo heeft de Europese Investeringsbank een garantiefaciliteit van 5 miljard euro opgezet voor bedrijven in de windenergiesector, die naar verwachting tot 80 miljard euro aan nieuwe investeringen in deze essentiële hernieuwbare energiebron zal opleveren.
Bovendien wordt belastinggeld alleen aangesproken wanneer er daadwerkelijk een claim wordt ingediend, en uit de beschikbare gegevens blijkt dat dit slechts zelden voorkomt. Volgens de Internationale Kamer van Koophandel ligt het gemiddelde verliespercentage voor garanties tussen de 0,2 en 1,7 procent. Hoewel het risico voor innovatieve technologieën iets hoger is, weegt dit ruimschoots op tegen de voordelen: het ondersteunen van klimaatoplossingen die de uitstoot van broeikasgassen verminderen, groene banen creëren en toekomstige belastinginkomsten genereren.
Een positieve ontwikkeling is dat de Europese Investeringsbank (EIB) een contragarantie-instrument van 500 miljoen euro heeft voorgesteld voor cleantechbedrijven. Dit voorstel wacht op goedkeuring door de raad van bestuur begin 2025. Als de EIB deze toezegging waarmaakt, kunnen enkele van de meest veelbelovende cleantechbedrijven in de EU financieel levensvatbaar worden. Dit zou niet alleen het economische concurrentievermogen van de Europese Unie versterken, maar ook een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzamere planeet.
Vertaling: Menno Grootveld