MOSKOU – In mei werd Vietnam de 35e en beslissende lidstaat die de uit 1997 daterende Conventie over de Wet aangaande het Niet-Nautisch Gebruik van Internationale Waterwegen van de VN heeft ondertekend. Als gevolg daarvan zal de conventie negentig dagen later, op 17 augustus, van kracht worden.
Het feit dat het bijna vijftig jaar heeft gekost om de conventie op te stellen en uiteindelijk de noodzakelijke ratificatiedrempel te bereiken toont aan dat er iets heel fout zit in het moderne systeem van het multilateralisme. Ongeacht de langdurige onenigheid over hoe grensoverschrijdende drinkwatervoorraden moeten worden toegewezen en beheerd, en de begrijpelijke neiging van overheden en waterprofessionals om afspraken per stroomgebied te maken en niet op internationale juridische instrumenten te vertrouwen, kan die halve eeuw wachten louter worden verklaard uit een gebrek aan politiek leiderschap. De wereld kan de langverwachte adoptie van de conventie vieren, maar we mogen niet op onze lauweren rusten.
Ruwweg 60% van al het drinkwater komt uit grensoverschrijdende bekkens, maar slechts naar schatting 40% daarvan valt onder een of ander soort bekkenovereenkomst. In een wereld waarin de drinkwaterbehoefte steeds nijpender wordt zijn gedeelde watervoorraden een machtsinstrument aan het worden dat de concurrentie binnen en tussen landen doet toenemen. Het gevecht om water verhoogt de politieke spanningen en verscherpt de gevolgen voor ecosystemen.
Maar het werkelijk slechte nieuws is dat de waterconsumptie sneller groeit dan de bevolking – in de twintigste eeuw zelfs twee maal zo snel. Als gevolg daarvan hebben diverse VN- agentschappen voorspeld dat in 2025 1,8 miljard mensen zullen wonen in regio's waar water zeer schaars is, waardoor er voortdurend gebrek zal zijn aan voldoende water voor menselijk en ander gebruik. Bovendien zal twee derde van de wereldbevolking zo nu en dan worden geconfronteerd met watertekorten, wat betekent dat er te weinig duurzame aanvoer van drinkwater zal zijn.
Zonder stevige tegenmaatregelen zal de vraag naar water het aanpassingsvermogen van veel samenlevingen overtreffen. Dit kan leiden tot enorme migratiestromen, economische stagnatie, destabilisering en geweld, zodat er een nieuwe bedreiging ontstaat voor de nationale en internationale veiligheid.
De VN-conventie over Waterwegen mag niet de zoveelste veronachtzaamde internationale overeenkomst worden, die in een lade belandt. De inzet is daarvoor veel te hoog. In de hedendaagse context van klimaatverandering, stijgende vraag, bevolkingsgroei, toenemende vervuiling en uitgeputte hulpbronnen moet er alles aan worden gedaan om het juridische raamwerk voor het beheer van de mondiale watervoorraden te consolideren. Onze milieuveiligheid, economische ontwikkeling en politieke stabiliteit zijn daarvan afhankelijk.
De conventie zal spoedig van toepassing zijn op alle grensoverschrijdende rivieren op het grondgebied van de ondertekenaars, en niet louter op de grootste bekkens. Zij zal de gaten en tekortkomingen in bestaande overeenkomsten aanvullen en juridische bescherming bieden aan de talrijke grensoverschrijdende rivieren die onder toenemende druk staan.
Wereldwijd zijn er 276 grensoverschrijdende drinkwaterbekkens en ongeveer net zoveel grensoverschrijdende grondwatervoorraden. Gesteund door toereikende financiering, politieke wil en betrokkenheid van de belanghebbenden kan de conventie helpen de uitdagingen waar we voor staan het hoofd te bieden. Maar zal dit ook lukken?
Er moet nu een ambitieuze agenda worden opgesteld, op een moment dat de internationale gemeenschap onderhandelt over de inhoud van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDGs), de opvolgers van de Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN, die in 2015 zullen aflopen. Wij van Green Cross hopen dat de nieuwe doelstellingen, die in 2030 verwezenlijkt moeten zijn, een op zichzelf staande doelstelling zullen omvatten voor het beheer van watervoorraden.
Bovendien zal de internationale gemeenschap het snel eens moeten worden over een raamwerk voor klimaatverandering dat in de plaats kan komen van het Kyoto Protocol. Klimaatverandering oefent rechtstreekse invloed uit op de hydrologische cyclus, wat betekent dat alle pogingen die worden ondernomen om de uitstoot van broeikasgassen in de hand te houden zullen helpen om de regenvalpatronen te stabiliseren en de extreme wateroverlast of watertekorten te verzachten waar zo veel regio's nu al last van hebben.
Maar het van kracht worden van de VN-conventie over Waterwegen roept net zo veel nieuwe vragen op als er bestonden in de periode vóór de ratificatie ervan. Wat zal de implementatie van de conventie in de praktijk betekenen? Hoe zullen landen de mandaten ten uitvoer leggen binnen hun eigen grenzen en in relatie tot hun buurlanden? Hoe zullen de Amerikaanse en Aziatische landen die de ratificatie grotendeels hebben genegeerd reageren?
Hoe zal de conventie zich verhouden tot de Convention on the Protection and Use of Transboundary Watercourses and International Lakes, die in de meeste Europese en Centraal-Aziatische landen al van kracht is en sinds februari 2013 ten doel heeft zijn lidmaatschap voor de rest van de wereld open te stellen? En welke gevolgen zal de implementatie van de conventie hebben voor bestaande regionale en lokale grensoverschrijdende drinkwaterovereenkomsten?
Van de landen die de VN-conventie over Waterwegen hebben geratificeerd wordt verwacht dat ze zich zullen bezighouden met de tenuitvoerlegging ervan en hun pogingen zullen voortzetten om hun grensoverschrijdende wateren te beschermen en duurzaam te gebruiken. Welke instrumenten, inclusief financiële, zal de conventie hun kunnen bieden?
Diverse wettelijke instrumenten kunnen gezamenlijk en synergetisch worden toegepast: de Ramsar Conventie over Wetlands, de VN-conventie ter Bestrijding van de Woestijnvorming en de VN-raamwerkconventie over Klimaatverandering, om er maar een paar te noemen. De langverwachte tenuitvoerlegging van de VN-conventie over Waterwegen moet worden gezien als een mogelijkheid voor de ondertekenende staten om anderen, die nog niet participeren in coöperatieve overeenkomsten, ertoe aan te zetten serieus aan deze zaken te gaan werken.
Het is duidelijk dat politici en diplomaten alleen niet effectief kunnen reageren op de uitdagingen waar de wereld voor staat. Wat de wereld nodig heeft is de betrokkenheid van politieke, zakelijke en maatschappelijke leiders; een effectieve implementatie van de VN-conventie over Waterwegen is onmogelijk als dit niet gebeurt.
Dit wordt te vaak over het hoofd gezien, maar vormt de sleutel tot het langetermijnsucces van samenwerkingsvormen die ons allemaal voordeel opleveren. De inclusieve deelname van belanghebbenden (inclusief de betrokken gemeenschappen) en de ontwikkeling van het vermogen om de voordelen van grensoverschrijdende watervoorraden te identificeren, waarderen en delen moet een integraal onderdeel vormen van iedere strategie om tot een effectieve multilaterale samenwerking te komen.
Vertaling: Menno Grootveld
MOSKOU – In mei werd Vietnam de 35e en beslissende lidstaat die de uit 1997 daterende Conventie over de Wet aangaande het Niet-Nautisch Gebruik van Internationale Waterwegen van de VN heeft ondertekend. Als gevolg daarvan zal de conventie negentig dagen later, op 17 augustus, van kracht worden.
Het feit dat het bijna vijftig jaar heeft gekost om de conventie op te stellen en uiteindelijk de noodzakelijke ratificatiedrempel te bereiken toont aan dat er iets heel fout zit in het moderne systeem van het multilateralisme. Ongeacht de langdurige onenigheid over hoe grensoverschrijdende drinkwatervoorraden moeten worden toegewezen en beheerd, en de begrijpelijke neiging van overheden en waterprofessionals om afspraken per stroomgebied te maken en niet op internationale juridische instrumenten te vertrouwen, kan die halve eeuw wachten louter worden verklaard uit een gebrek aan politiek leiderschap. De wereld kan de langverwachte adoptie van de conventie vieren, maar we mogen niet op onze lauweren rusten.
Ruwweg 60% van al het drinkwater komt uit grensoverschrijdende bekkens, maar slechts naar schatting 40% daarvan valt onder een of ander soort bekkenovereenkomst. In een wereld waarin de drinkwaterbehoefte steeds nijpender wordt zijn gedeelde watervoorraden een machtsinstrument aan het worden dat de concurrentie binnen en tussen landen doet toenemen. Het gevecht om water verhoogt de politieke spanningen en verscherpt de gevolgen voor ecosystemen.
Maar het werkelijk slechte nieuws is dat de waterconsumptie sneller groeit dan de bevolking – in de twintigste eeuw zelfs twee maal zo snel. Als gevolg daarvan hebben diverse VN- agentschappen voorspeld dat in 2025 1,8 miljard mensen zullen wonen in regio's waar water zeer schaars is, waardoor er voortdurend gebrek zal zijn aan voldoende water voor menselijk en ander gebruik. Bovendien zal twee derde van de wereldbevolking zo nu en dan worden geconfronteerd met watertekorten, wat betekent dat er te weinig duurzame aanvoer van drinkwater zal zijn.
Zonder stevige tegenmaatregelen zal de vraag naar water het aanpassingsvermogen van veel samenlevingen overtreffen. Dit kan leiden tot enorme migratiestromen, economische stagnatie, destabilisering en geweld, zodat er een nieuwe bedreiging ontstaat voor de nationale en internationale veiligheid.
De VN-conventie over Waterwegen mag niet de zoveelste veronachtzaamde internationale overeenkomst worden, die in een lade belandt. De inzet is daarvoor veel te hoog. In de hedendaagse context van klimaatverandering, stijgende vraag, bevolkingsgroei, toenemende vervuiling en uitgeputte hulpbronnen moet er alles aan worden gedaan om het juridische raamwerk voor het beheer van de mondiale watervoorraden te consolideren. Onze milieuveiligheid, economische ontwikkeling en politieke stabiliteit zijn daarvan afhankelijk.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
De conventie zal spoedig van toepassing zijn op alle grensoverschrijdende rivieren op het grondgebied van de ondertekenaars, en niet louter op de grootste bekkens. Zij zal de gaten en tekortkomingen in bestaande overeenkomsten aanvullen en juridische bescherming bieden aan de talrijke grensoverschrijdende rivieren die onder toenemende druk staan.
Wereldwijd zijn er 276 grensoverschrijdende drinkwaterbekkens en ongeveer net zoveel grensoverschrijdende grondwatervoorraden. Gesteund door toereikende financiering, politieke wil en betrokkenheid van de belanghebbenden kan de conventie helpen de uitdagingen waar we voor staan het hoofd te bieden. Maar zal dit ook lukken?
Er moet nu een ambitieuze agenda worden opgesteld, op een moment dat de internationale gemeenschap onderhandelt over de inhoud van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDGs), de opvolgers van de Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN, die in 2015 zullen aflopen. Wij van Green Cross hopen dat de nieuwe doelstellingen, die in 2030 verwezenlijkt moeten zijn, een op zichzelf staande doelstelling zullen omvatten voor het beheer van watervoorraden.
Bovendien zal de internationale gemeenschap het snel eens moeten worden over een raamwerk voor klimaatverandering dat in de plaats kan komen van het Kyoto Protocol. Klimaatverandering oefent rechtstreekse invloed uit op de hydrologische cyclus, wat betekent dat alle pogingen die worden ondernomen om de uitstoot van broeikasgassen in de hand te houden zullen helpen om de regenvalpatronen te stabiliseren en de extreme wateroverlast of watertekorten te verzachten waar zo veel regio's nu al last van hebben.
Maar het van kracht worden van de VN-conventie over Waterwegen roept net zo veel nieuwe vragen op als er bestonden in de periode vóór de ratificatie ervan. Wat zal de implementatie van de conventie in de praktijk betekenen? Hoe zullen landen de mandaten ten uitvoer leggen binnen hun eigen grenzen en in relatie tot hun buurlanden? Hoe zullen de Amerikaanse en Aziatische landen die de ratificatie grotendeels hebben genegeerd reageren?
Hoe zal de conventie zich verhouden tot de Convention on the Protection and Use of Transboundary Watercourses and International Lakes, die in de meeste Europese en Centraal-Aziatische landen al van kracht is en sinds februari 2013 ten doel heeft zijn lidmaatschap voor de rest van de wereld open te stellen? En welke gevolgen zal de implementatie van de conventie hebben voor bestaande regionale en lokale grensoverschrijdende drinkwaterovereenkomsten?
Van de landen die de VN-conventie over Waterwegen hebben geratificeerd wordt verwacht dat ze zich zullen bezighouden met de tenuitvoerlegging ervan en hun pogingen zullen voortzetten om hun grensoverschrijdende wateren te beschermen en duurzaam te gebruiken. Welke instrumenten, inclusief financiële, zal de conventie hun kunnen bieden?
Diverse wettelijke instrumenten kunnen gezamenlijk en synergetisch worden toegepast: de Ramsar Conventie over Wetlands, de VN-conventie ter Bestrijding van de Woestijnvorming en de VN-raamwerkconventie over Klimaatverandering, om er maar een paar te noemen. De langverwachte tenuitvoerlegging van de VN-conventie over Waterwegen moet worden gezien als een mogelijkheid voor de ondertekenende staten om anderen, die nog niet participeren in coöperatieve overeenkomsten, ertoe aan te zetten serieus aan deze zaken te gaan werken.
Het is duidelijk dat politici en diplomaten alleen niet effectief kunnen reageren op de uitdagingen waar de wereld voor staat. Wat de wereld nodig heeft is de betrokkenheid van politieke, zakelijke en maatschappelijke leiders; een effectieve implementatie van de VN-conventie over Waterwegen is onmogelijk als dit niet gebeurt.
Dit wordt te vaak over het hoofd gezien, maar vormt de sleutel tot het langetermijnsucces van samenwerkingsvormen die ons allemaal voordeel opleveren. De inclusieve deelname van belanghebbenden (inclusief de betrokken gemeenschappen) en de ontwikkeling van het vermogen om de voordelen van grensoverschrijdende watervoorraden te identificeren, waarderen en delen moet een integraal onderdeel vormen van iedere strategie om tot een effectieve multilaterale samenwerking te komen.
Vertaling: Menno Grootveld