SAN PAULO – W czasie narastającego kryzysu klimatycznego świat nie może już polegać wyłącznie na starych modelach rozwoju gospodarczego. W tym kontekście koncepcja biogospodarki - działań, które wytwarzają stosunkowo niewielką ilość węgla przy wykorzystaniu procesów o wysokiej wartości dodanej - zyskuje coraz większe znaczenie. Jednak rządy i podmioty społeczeństwa napotykają na różne przeszkody instytucjonalne i gospodarcze na drodze do prawdziwej biogospodarki.
Biorąc pod uwagę historyczne i obecneglobalnetrendywzużyciuenergii niektóre kraje Europy i Ameryki Północnej poważnie potraktowały cel rozwoju odnawialnych źródeł energii. Z drugiej strony, niektóre kraje Globalnego Południa, gdzie rolnictwo jest głównym źródłem emisji gazów cieplarnianych i utraty różnorodności biologicznej, stoją przed wyzwaniem ustanowienia biogospodarki opartej na nowych modelach rolnictwa.
Pod tym względem Brazylia ma do odegrania kluczową rolę w łagodzeniu skutków zmiany klimatu, w szczególności poprzez ochronę bogatej różnorodności biologicznej zawartej w sześciu rozległych biomach znajdujących się na jej terytorium. Należą do nich największa część lasów deszczowych Amazonii, która odgrywa kluczową rolę między innymi w stabilizacji globalnych cykli opadów i produkcji tlenu. Wraz z tempem wylesiania Amazonii osiągającymalarmującepoziomyw 2019 r., a także podczas obecnej pandemii COVID-19, wyraźne staje się główne ryzyko systemowe dla globalnej równowagi klimatycznej.
Aby zrozumieć historię rozwoju agrarnego Brazylii i perspektywy ustanowienia przez ten kraj zrównoważonego systemu rolniczego godnego XXI wieku, należy zrozumieć rolę państwa w instytucjonalizacji norm, zasad i protokołów, które przyczyniają się do wzrostu i upadku rolniczych łańcuchów wartości. Na przykład przemysł soi i bydła, który rozszerzył się na duże części Amazonii i Cerrado (kolejny ważny brazylijski biom) od połowy XX wieku korzystałbezpośrednio z bodźców podatkowych, dopłat do nawozów, dostępu do kredytów i wsparcia badawczego dla produkcji zbóż i wołowiny na dużą skalę.
Niestety polityka rządowa nadal zapewnia bodźce dla drapieżnych łańcuchów wartości w rolnictwie, a corazbardziejlekkomyślnapolitykaochronyśrodowiska obecnego rządu Brazylii sprawia, że w nadchodzących latach prawdopodobnie zwiększy się wylesianie obszarów chronionych.
Naukowcy z uniwersytetów oraz organizacje pozarządowe ustaliły, że szybkie tempo wylesiania Amazonii w ostatnich dziesięcioleciach jest głównie wynikiem przejęcia kontroli przez spekulantów nad rozległymi terenami publicznymi. Dzięki sfałszowanym dokumentom i pomocy skorumpowanych urzędników mogą oni ubiegać się o własność tych aktywów i sprzedać je później z ogromnym zyskiem. W 2019 roku na takim gruncie powstało blisko 176 mlnhektarówprywatnejwłasności. Oczywiście ustanowienie nowego modelu rolnictwa i produkcji wiejskiej będzie wymagało ścisłej kontroli państwa nad obszarami chronionymi i zapobiegania nielegalnemu zajmowaniu terenów publicznych.
Jednak lepsze mechanizmy kontroli i karania nielegalnych działań na obszarach chronionych i publicznych nie wystarczą, aby stymulować gospodarcze wykorzystanie biomów i ich aktywów, zgodnie z brazylijskim NarodowymPlanemPromocjiŁańcuchówWartościSpołeczno-Bioróżnorodnościz 2009 roku. Konieczne jest również tworzenie i promowanie warunków prawnych, zachęt, protokołów oraz partnerstw handlowych i technologicznych w celu wspierania zarówno kapitału, jak i przedsięwzięć społecznościowych związanych z biogospodarką. Jeśli kapitalizm opierasięnaoczekiwaniach, to pożądana ekspansja biogospodarki zależy od istnienia szerokiego wachlarza funkcjonujących instytucji zdolnych do wspierania oczekiwań wysokich zysków wśród różnych podmiotów zainteresowanych brazylijskimi łańcuchami wartości bioróżnorodności.
Tworzenie wartości dla lasów i innych aktywów biologicznych obejmuje aktywowanie protokołów sprawiedliwego handlu między prywatnymi firmami i przedsiębiorstwami społecznymi, ułatwianie dostępu do informacji o ważnych politykach agrarnych, takich jak gwarancje ceny minimalnej na bio produkty, lepszy aparat prawny dla spółdzielni wiejskich, oraz opracowywanie innowacji technologicznych odpowiednich dla produktywnego i społeczno-kulturowego kontekstu tradycyjnych społeczności.
Inne priorytety obejmują ograniczenie biurokracji w rozszerzaniu kredytów dla obszarów wiejskich na producentów aktywów bio-różnorodnych, takich jak orzechy brazylijskie, baru i copaiba. Podczas gdy producenci soi w stanie Pará (jeden z największych w Amazonii) otrzymali ponad 6,5 mlnR$ (1,2 miliona dolarów) w latach 2018-19 z publicznej linii kredytowej przeznaczonej na rodzinne uprawy, producenci orzechów brazylijskich otrzymali tylko około 260 000 R$. Aby zwiększyć zyski ekonomiczne i generować dochody, konieczne jest, aby przedsięwzięcia społecznościowe miały lepszy dostęp do kredytów i mikrokredytów.
Budowanie trwałej biogospodarki brazylijskiej będzie wymagało strategicznych powiązań między przedsiębiorstwami społecznościowymi, inwestorami, firmami i twórcami technologii, osadzonymi w solidnych, funkcjonujących instytucjach. Znaczące inwestycje finansowe i kapitał ludzki potrzebne do stworzenia trwałych łańcuchów wartości zmaterializują się tylko wtedy, gdy obecną niepewność dotyczącą ich przyszłej rentowności ekonomicznej zastąpią pozytywne oczekiwania. Tworząc solidną podstawę instytucjonalną opartą na „dobrych zachętach,” Brazylia może zatem zaoferować światu nowy, innowacyjny model rolnictwa, który pomoże stawić czoła zmianom klimatycznym.
Z angielskiego przetłumaczyła Marz McNamer
SAN PAULO – W czasie narastającego kryzysu klimatycznego świat nie może już polegać wyłącznie na starych modelach rozwoju gospodarczego. W tym kontekście koncepcja biogospodarki - działań, które wytwarzają stosunkowo niewielką ilość węgla przy wykorzystaniu procesów o wysokiej wartości dodanej - zyskuje coraz większe znaczenie. Jednak rządy i podmioty społeczeństwa napotykają na różne przeszkody instytucjonalne i gospodarcze na drodze do prawdziwej biogospodarki.
Biorąc pod uwagę historyczne i obecneglobalnetrendywzużyciuenergii niektóre kraje Europy i Ameryki Północnej poważnie potraktowały cel rozwoju odnawialnych źródeł energii. Z drugiej strony, niektóre kraje Globalnego Południa, gdzie rolnictwo jest głównym źródłem emisji gazów cieplarnianych i utraty różnorodności biologicznej, stoją przed wyzwaniem ustanowienia biogospodarki opartej na nowych modelach rolnictwa.
Pod tym względem Brazylia ma do odegrania kluczową rolę w łagodzeniu skutków zmiany klimatu, w szczególności poprzez ochronę bogatej różnorodności biologicznej zawartej w sześciu rozległych biomach znajdujących się na jej terytorium. Należą do nich największa część lasów deszczowych Amazonii, która odgrywa kluczową rolę między innymi w stabilizacji globalnych cykli opadów i produkcji tlenu. Wraz z tempem wylesiania Amazonii osiągającymalarmującepoziomyw 2019 r., a także podczas obecnej pandemii COVID-19, wyraźne staje się główne ryzyko systemowe dla globalnej równowagi klimatycznej.
Aby zrozumieć historię rozwoju agrarnego Brazylii i perspektywy ustanowienia przez ten kraj zrównoważonego systemu rolniczego godnego XXI wieku, należy zrozumieć rolę państwa w instytucjonalizacji norm, zasad i protokołów, które przyczyniają się do wzrostu i upadku rolniczych łańcuchów wartości. Na przykład przemysł soi i bydła, który rozszerzył się na duże części Amazonii i Cerrado (kolejny ważny brazylijski biom) od połowy XX wieku korzystałbezpośrednio z bodźców podatkowych, dopłat do nawozów, dostępu do kredytów i wsparcia badawczego dla produkcji zbóż i wołowiny na dużą skalę.
Niestety polityka rządowa nadal zapewnia bodźce dla drapieżnych łańcuchów wartości w rolnictwie, a corazbardziejlekkomyślnapolitykaochronyśrodowiska obecnego rządu Brazylii sprawia, że w nadchodzących latach prawdopodobnie zwiększy się wylesianie obszarów chronionych.
Naukowcy z uniwersytetów oraz organizacje pozarządowe ustaliły, że szybkie tempo wylesiania Amazonii w ostatnich dziesięcioleciach jest głównie wynikiem przejęcia kontroli przez spekulantów nad rozległymi terenami publicznymi. Dzięki sfałszowanym dokumentom i pomocy skorumpowanych urzędników mogą oni ubiegać się o własność tych aktywów i sprzedać je później z ogromnym zyskiem. W 2019 roku na takim gruncie powstało blisko 176 mlnhektarówprywatnejwłasności. Oczywiście ustanowienie nowego modelu rolnictwa i produkcji wiejskiej będzie wymagało ścisłej kontroli państwa nad obszarami chronionymi i zapobiegania nielegalnemu zajmowaniu terenów publicznych.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Jednak lepsze mechanizmy kontroli i karania nielegalnych działań na obszarach chronionych i publicznych nie wystarczą, aby stymulować gospodarcze wykorzystanie biomów i ich aktywów, zgodnie z brazylijskim NarodowymPlanemPromocjiŁańcuchówWartościSpołeczno-Bioróżnorodnościz 2009 roku. Konieczne jest również tworzenie i promowanie warunków prawnych, zachęt, protokołów oraz partnerstw handlowych i technologicznych w celu wspierania zarówno kapitału, jak i przedsięwzięć społecznościowych związanych z biogospodarką. Jeśli kapitalizm opierasięnaoczekiwaniach, to pożądana ekspansja biogospodarki zależy od istnienia szerokiego wachlarza funkcjonujących instytucji zdolnych do wspierania oczekiwań wysokich zysków wśród różnych podmiotów zainteresowanych brazylijskimi łańcuchami wartości bioróżnorodności.
Tworzenie wartości dla lasów i innych aktywów biologicznych obejmuje aktywowanie protokołów sprawiedliwego handlu między prywatnymi firmami i przedsiębiorstwami społecznymi, ułatwianie dostępu do informacji o ważnych politykach agrarnych, takich jak gwarancje ceny minimalnej na bio produkty, lepszy aparat prawny dla spółdzielni wiejskich, oraz opracowywanie innowacji technologicznych odpowiednich dla produktywnego i społeczno-kulturowego kontekstu tradycyjnych społeczności.
Inne priorytety obejmują ograniczenie biurokracji w rozszerzaniu kredytów dla obszarów wiejskich na producentów aktywów bio-różnorodnych, takich jak orzechy brazylijskie, baru i copaiba. Podczas gdy producenci soi w stanie Pará (jeden z największych w Amazonii) otrzymali ponad 6,5 mlnR$ (1,2 miliona dolarów) w latach 2018-19 z publicznej linii kredytowej przeznaczonej na rodzinne uprawy, producenci orzechów brazylijskich otrzymali tylko około 260 000 R$. Aby zwiększyć zyski ekonomiczne i generować dochody, konieczne jest, aby przedsięwzięcia społecznościowe miały lepszy dostęp do kredytów i mikrokredytów.
Budowanie trwałej biogospodarki brazylijskiej będzie wymagało strategicznych powiązań między przedsiębiorstwami społecznościowymi, inwestorami, firmami i twórcami technologii, osadzonymi w solidnych, funkcjonujących instytucjach. Znaczące inwestycje finansowe i kapitał ludzki potrzebne do stworzenia trwałych łańcuchów wartości zmaterializują się tylko wtedy, gdy obecną niepewność dotyczącą ich przyszłej rentowności ekonomicznej zastąpią pozytywne oczekiwania. Tworząc solidną podstawę instytucjonalną opartą na „dobrych zachętach,” Brazylia może zatem zaoferować światu nowy, innowacyjny model rolnictwa, który pomoże stawić czoła zmianom klimatycznym.
Z angielskiego przetłumaczyła Marz McNamer