MOGADISHU – Een van de eerste herinneringen uit mijn kindertijd is dat ik in een kleine geul zwom bij het huis van mijn grootmoeder in Yaaq Bari Wayne, een stoffige verzameling kleien huisjes met tinnen daken in de vlakten van de Bay-regio in Zuid-Somalië. Na de het regenseizoen veranderde de geul in een diepe driehoekige kloof in de grond, gevuld met modderig water. Kinderen kwamen er als mieren op gemorste suiker op af, sprongen van de rand en doken gillend van opwinding in de duistere diepten.
Er waren veel kinderen bij van nomadische herders, die in mei en juni naar het zuiden trokken, op zoek naar betere weidegronden. Als zij arriveerden, verschenen er bruine koepels, gemaakt van kriskras gekruiste takken en veelkleurige matten, als hordes gespikkelde kevers aan de randen van de stad.
Voor mij was de nomade een romantische figuur, verwant aan de Amerikaanse cowboy uit het Wilde Westen. In het meest meedogenloze klimaat ter wereld trokken zij honderden kilometers, overlevend op kamelenmelk en gedroogd vlees, met al hun bezittingen op de rug van een kameel.
Maar de afgelopen twintig jaar is het verhaal van de Somalische nomade veel minder romantisch en veel ingewikkelder geworden. Nomaden zijn ten prooi gevallen aan hongersnood, gewelddadige conflicten en armoede. Ze hebben een aanzienlijk deel van de doden – wel één miljoen – voor hun rekening genomen, die zijn veroorzaakt door 22 jaar burgeroorlog en door de hongersnood van 2010-2012, waar 260.000 Somaliërs het slachtoffer van zijn geworden. Tegelijkertijd hebben nomaden zich schuldig gemaakt aan gewelddaden en terrorisme.
En toch is er ook een andere manier om tegen nomaden aan te kijken: als overlevingskunstenaars, ondernemers, leveranciers en dienaren van de verandering. Nu mondiale problemen als voedselonveiligheid en klimaatverandering het bestaan van veel mensen in de wereld bedreigen, kunnen nomadische en pastorale levenswijzen miljoenen mensen beschermen en in leven houden.
In feite was het een catastrofale klimaatverandering – waardoor een weelderige, groene Sahara in een gortdroge woestijn veranderde – die vijfduizend jaar geleden heeft geleid tot de opkomst van dergelijke levenswijzen in Oost-Afrika. Het hoeden van kuddes vee heeft de nomaden in staat gesteld in hun levensonderhoud te voorzien in een steeds onvoorspelbaarder en uitdagender omgeving, gekarakteriseerd door een droog klimaat en schaarse bestaansmiddelen. Vandaag de dag zijn er zo'n 50 miljoen nomadische herders in het Afrika ten zuiden van de Sahara, en misschien wel 150 miljoen 'pastorale boeren', die een traditioneel nomadische levenswijze van het fokken van vee combineren met een of andere vorm van landbouw.
At a time when democracy is under threat, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided. Subscribe now and save $50 on a new subscription.
Subscribe Now
Beleidsmakers menen vaak dat nomadische herders er een archaïsche en improductieve levenswijze op na houden, met weinig economische meerwaarde. Maar het tegenovergestelde is waar. Pastorale systemen zijn 20% productiever dan traditionele fokmethoden. En herders hebben meer verstand van de markt dan velen geloven; de kuddes en de vleeshandel in de Hoorn van Afrika zijn naar schatting $1 mrd waard.
Gebruikmakend van land dat niet geschikt is voor conventionele landbouw produceren herders en 'pastorale boeren' vlees, melk en veeproducten waar miljoenen van kunnen leven. Volgens een onderzoek van de OESO zijn ze zelfs verantwoordelijk voor 10% van de wereldvleesproductie; in sommige regio's zorgen ze voor 60% van het rundvlees en voor 70% van de melk die wordt geconsumeerd.
De pastorale levenswijze is dus een belangrijke manier om in het levensonderhoud te voorzien, met het potentieel om de voedselonzekerheid te helpen overwinnen – met name in Somalië, waar ruim 50% van de bevolking bestaat uit nomadische herders. Om dit potentieel te kunnen benutten is er behoefte aan een krachtig ondersteunend systeem, dat de toegang van deze herders tot kapitaal en markten verbetert, terwijl de ontwikkeling van de menselijke hulpbronnen en de capaciteitsopbouw worden bevorderd.
Naar het voorbeeld van Mongolië, waar herders zich kunnen verzekeren tegen het verlies van hun kuddes als gevolg van droogte, moeten er programma's van microkredieten worden ingericht om herders tegen soortgelijke risico's te beschermen, en op die manier voor fondsen te zorgen om hun kuddes na een natuurramp opnieuw te kunnen opbouwen. Om de stabiliteit en de winstgevendheid van hun levensonderhoud verder te versterken moeten herders in de formele economie worden geïntegreerd. Doelmatige handelsnetwerken en toegang tot veemarkten zou hen in staat stellen hun omzet aanzienlijk te verhogen.
Een betere toegang tot technologie is eveneens van cruciaal belang voor de verbetering van de economische vooruitzichten van nomaden. In Niger maken herders gebruik van mobiele telefoons om op de hoogte te blijven van de grondstoffenprijzen op de regionale markten, zodat ze hun kamelen kunnen verkopen als de prijzen op hun hoogst zijn en graan kunnen kopen als de prijzen op hun laagst zijn. In Kenia sturen veeartsen tekstberichten rond om herders te waarschuwen voor de uitbraak van ziekten en informatie over vaccins te verstrekken.
Het aanbieden van dergelijke ondersteunende systemen aan herders kan een effectieve strategie blijken voor het bevorderen van de economische ontwikkeling, de vergroting van de voedselveiligheid en het verminderen van de afhankelijkheid van voedselhulp in Somalië en elders. Voor veel landen kunnen nomaden – in hun nieuwe gedaante van onverschrokken ondernemers – de sleutel zijn voor het zeker stellen van een welvarende toekomst.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
Recent developments that look like triumphs of religious fundamentalism represent not a return of religion in politics, but simply the return of the political as such. If they look foreign to Western eyes, that is because the West no longer stands for anything Westerners are willing to fight and die for.
thinks the prosperous West no longer understands what genuine political struggle looks like.
Readers seeking a self-critical analysis of the former German chancellor’s 16-year tenure will be disappointed by her long-awaited memoir, as she offers neither a mea culpa nor even an acknowledgment of her missteps. Still, the book provides a rare glimpse into the mind of a remarkable politician.
highlights how and why the former German chancellor’s legacy has soured in the three years since she left power.
MOGADISHU – Een van de eerste herinneringen uit mijn kindertijd is dat ik in een kleine geul zwom bij het huis van mijn grootmoeder in Yaaq Bari Wayne, een stoffige verzameling kleien huisjes met tinnen daken in de vlakten van de Bay-regio in Zuid-Somalië. Na de het regenseizoen veranderde de geul in een diepe driehoekige kloof in de grond, gevuld met modderig water. Kinderen kwamen er als mieren op gemorste suiker op af, sprongen van de rand en doken gillend van opwinding in de duistere diepten.
Er waren veel kinderen bij van nomadische herders, die in mei en juni naar het zuiden trokken, op zoek naar betere weidegronden. Als zij arriveerden, verschenen er bruine koepels, gemaakt van kriskras gekruiste takken en veelkleurige matten, als hordes gespikkelde kevers aan de randen van de stad.
Voor mij was de nomade een romantische figuur, verwant aan de Amerikaanse cowboy uit het Wilde Westen. In het meest meedogenloze klimaat ter wereld trokken zij honderden kilometers, overlevend op kamelenmelk en gedroogd vlees, met al hun bezittingen op de rug van een kameel.
Maar de afgelopen twintig jaar is het verhaal van de Somalische nomade veel minder romantisch en veel ingewikkelder geworden. Nomaden zijn ten prooi gevallen aan hongersnood, gewelddadige conflicten en armoede. Ze hebben een aanzienlijk deel van de doden – wel één miljoen – voor hun rekening genomen, die zijn veroorzaakt door 22 jaar burgeroorlog en door de hongersnood van 2010-2012, waar 260.000 Somaliërs het slachtoffer van zijn geworden. Tegelijkertijd hebben nomaden zich schuldig gemaakt aan gewelddaden en terrorisme.
En toch is er ook een andere manier om tegen nomaden aan te kijken: als overlevingskunstenaars, ondernemers, leveranciers en dienaren van de verandering. Nu mondiale problemen als voedselonveiligheid en klimaatverandering het bestaan van veel mensen in de wereld bedreigen, kunnen nomadische en pastorale levenswijzen miljoenen mensen beschermen en in leven houden.
In feite was het een catastrofale klimaatverandering – waardoor een weelderige, groene Sahara in een gortdroge woestijn veranderde – die vijfduizend jaar geleden heeft geleid tot de opkomst van dergelijke levenswijzen in Oost-Afrika. Het hoeden van kuddes vee heeft de nomaden in staat gesteld in hun levensonderhoud te voorzien in een steeds onvoorspelbaarder en uitdagender omgeving, gekarakteriseerd door een droog klimaat en schaarse bestaansmiddelen. Vandaag de dag zijn er zo'n 50 miljoen nomadische herders in het Afrika ten zuiden van de Sahara, en misschien wel 150 miljoen 'pastorale boeren', die een traditioneel nomadische levenswijze van het fokken van vee combineren met een of andere vorm van landbouw.
HOLIDAY SALE: PS for less than $0.7 per week
At a time when democracy is under threat, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided. Subscribe now and save $50 on a new subscription.
Subscribe Now
Beleidsmakers menen vaak dat nomadische herders er een archaïsche en improductieve levenswijze op na houden, met weinig economische meerwaarde. Maar het tegenovergestelde is waar. Pastorale systemen zijn 20% productiever dan traditionele fokmethoden. En herders hebben meer verstand van de markt dan velen geloven; de kuddes en de vleeshandel in de Hoorn van Afrika zijn naar schatting $1 mrd waard.
Gebruikmakend van land dat niet geschikt is voor conventionele landbouw produceren herders en 'pastorale boeren' vlees, melk en veeproducten waar miljoenen van kunnen leven. Volgens een onderzoek van de OESO zijn ze zelfs verantwoordelijk voor 10% van de wereldvleesproductie; in sommige regio's zorgen ze voor 60% van het rundvlees en voor 70% van de melk die wordt geconsumeerd.
De pastorale levenswijze is dus een belangrijke manier om in het levensonderhoud te voorzien, met het potentieel om de voedselonzekerheid te helpen overwinnen – met name in Somalië, waar ruim 50% van de bevolking bestaat uit nomadische herders. Om dit potentieel te kunnen benutten is er behoefte aan een krachtig ondersteunend systeem, dat de toegang van deze herders tot kapitaal en markten verbetert, terwijl de ontwikkeling van de menselijke hulpbronnen en de capaciteitsopbouw worden bevorderd.
Naar het voorbeeld van Mongolië, waar herders zich kunnen verzekeren tegen het verlies van hun kuddes als gevolg van droogte, moeten er programma's van microkredieten worden ingericht om herders tegen soortgelijke risico's te beschermen, en op die manier voor fondsen te zorgen om hun kuddes na een natuurramp opnieuw te kunnen opbouwen. Om de stabiliteit en de winstgevendheid van hun levensonderhoud verder te versterken moeten herders in de formele economie worden geïntegreerd. Doelmatige handelsnetwerken en toegang tot veemarkten zou hen in staat stellen hun omzet aanzienlijk te verhogen.
Een betere toegang tot technologie is eveneens van cruciaal belang voor de verbetering van de economische vooruitzichten van nomaden. In Niger maken herders gebruik van mobiele telefoons om op de hoogte te blijven van de grondstoffenprijzen op de regionale markten, zodat ze hun kamelen kunnen verkopen als de prijzen op hun hoogst zijn en graan kunnen kopen als de prijzen op hun laagst zijn. In Kenia sturen veeartsen tekstberichten rond om herders te waarschuwen voor de uitbraak van ziekten en informatie over vaccins te verstrekken.
Het aanbieden van dergelijke ondersteunende systemen aan herders kan een effectieve strategie blijken voor het bevorderen van de economische ontwikkeling, de vergroting van de voedselveiligheid en het verminderen van de afhankelijkheid van voedselhulp in Somalië en elders. Voor veel landen kunnen nomaden – in hun nieuwe gedaante van onverschrokken ondernemers – de sleutel zijn voor het zeker stellen van een welvarende toekomst.
Vertaling: Menno Grootveld