The stadium hosts the first test match ahead of the 2018 FIFA World Cup Sergei Savostyanov\TASS via Getty Images

Wereldkampioenschap voetbal biedt Rusland een kans zijn imago op te poetsen

MOSKOU – Het is lastig je dit jaar een positieve krantenkop voor te stellen, waarin de woorden “Rusland” en “mondiale impact” voorkomen. De internationale nieuwsmedia lijken er louter op uit om elkaar de loef af te steken als het gaat om het schilderen van een zo luguber mogelijk beeld van Rusland onder president Vladimir Poetin. En toch zal Rusland, als het land over twee maanden gastheer is van het wereldkampioenschap voetbal – 's werelds meest bekeken sportevenement –, juist zo positief voor de dag komen op het internationale podium.

Sommige waarnemers zullen het wereldkampioenschap van 2018 beschouwen in termen van Poetins pogingen om “zachte macht” te projecteren, en als een gelegenheid voor corrupte Russische functionarissen om zich nog verder te verrijken. Maar die interpretatie is te makkelijk. In feite profiteert het Kremlin zelfs nog méér van het houden van een goed georganiseerd evenement. En met bijna twee miljoen verkochte kaartjes zal het wereldkampioenschap naar alle waarschijnlijkheid een groot succes worden.

De mensen die kaartjes kopen, willen deel uitmaken van een internationaal festival waarop de beste voetballers van de wereld tegen elkaar in het strijdperk treden. Zij willen geen politiek statement maken. Op dezelfde manier heeft het Kremlin het wereldkampioenschap niet misbruikt voor propagandadoeleinden, althans niet méér dan andere gastlanden dat eerder hebben gedaan. Duitsland, Zuid-Afrika en Brazilië hebben allemaal van de gelegenheid gebruik gemaakt om hun reputatie voor gastvrijheid en openheid op te poetsen.

Bovendien heeft de FIFA in juni 2017 het volledige rapport gepubliceerd van het onderzoek uit 2014 van de voormalige Amerikaanse procureur-generaal Michael J. Garcia naar het biedingsproces voor de organisatie van de wereldkampioenschappen van 2018 en 2022. Uit het rapport blijkt dat Rusland het evenement heel graag wilde organiseren, en dat Poetin zelfs persoonlijke boodschappen heeft gestuurd naar de kiesfunctionarissen van andere landen; toch zijn er geen bewijzen gevonden voor complotten, smeergeldbetalingen of andere schendingen van de regels. In een tijd dat de binnenlandse corruptie in Rusland en de schending door het land van internationale rechtsregels de mondiale krantenkoppen domineren, is het begrijpelijk dat een dergelijke conclusie als een verrassing komt.

De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat door de Russische overheid gefinancierde projecten notoir met smeergeld zijn doortrokken en dat de voorbereidingen van de Olympische Spelen van Sochi in 2014 omgeven waren door beschuldigingen over corruptie. Maar het is onwaarschijnlijk dat er in het geval van de infrastructuur voor het wereldkampioenschap voetbal sprake is geweest van grootschalige fraude, diefstal en bedrog. De uitbreidingen van luchthavens, transportsystemen en toeristendiensten in de steden waar wordt gespeeld, moesten allemaal aan internationale standaarden voldoen.

Hetzelfde geldt voor de stadionbouw, die ook grondig is onderzocht. Ieder project werd aan een stevig selectieproces onderworpen, en de uiteindelijke kosten waren vergelijkbaar met die van de stadionbouw elders in Europa.

Secure your copy of PS Quarterly: The Year Ahead 2025
PS_YA25-Onsite_1333x1000

Secure your copy of PS Quarterly: The Year Ahead 2025

Our annual flagship magazine, PS Quarterly: The Year Ahead 2025, is almost here. To gain digital access to all of the magazine’s content, and receive your print copy, subscribe to PS Premium now.

Subscribe Now

In ieder geval is het de moeite waard in herinnering te brengen dat Rusland vorig jaar al gastheer was van de Confederations Cup, waarbij de huidige wereldkampioen, het gastland en de zes huidige regionale kampioenen tegen elkaar in het veld traden. Als opwarmer voor het belangrijkste evenement dit jaar was de Confederations Cup een succes in termen van logistiek en tevredenheid van de fans.

Het is moeilijk de sociale impact te overdrijven die het wereldkampioenschap binnen Rusland zal hebben. Een Russische jongen of meisje dat getuige is van een internationaal sportevenement van dit type leert diversiteit te appreciëren en discriminatie te vermijden. Van flyers en posters tot de openingsceremonie zullen ze jonge vrouwen en mannen uit een breed scala aan landen naast elkaar zien deelnemen, als een bevestiging van gender-gelijkheid. En in de festiviteiten rondom het kampioenschap zal de LGBT-gemeenschap, die in Rusland met systematische vervolging wordt geconfronteerd, een veilige kans hebben om deel te nemen aan het civiele en sociale leven.

Bovendien zal voor de inwoners van de Russische provinciesteden, waar het grootste deel van de wedstrijden zal worden afgewerkt, de ervaring van het ontvangen van tienduizenden fans uit andere landen net zo opzienbarend zijn als de periode vlak na de val van het IJzeren Gordijn. Toen ik aanwezig was bij een wedstrijd van de Confederations Cup in Kazan in juni vorig jaar, waren de scheidsrechter en de grensrechters afkomstig uit Saoedi-Arabië, was een andere official een Iraniër en nog een andere een Amerikaan. Voor degenen die de wereld bekijken door een “zero-sum”-politieke lens, vormt een dergelijk beeld een krachtig correctief van samenwerking en collegialiteit.

De FIFA schat dat zo'n 250 miljoen mensen in ruim 220 landen voetbal spelen. De mondiale fanbasis van het spel omvat intussen ruim 1,3 miljard mensen. De burgers van de meeste landen durven er niet eens van te dromen dat ze hun nationale elftal ooit wereldkampioen zullen  zien worden; niettemin volgen ze iedere seconde van de wedstrijden van hun team. Want anders dan in het beroepsvoetbal, waar de prestaties van een team vaak direct herleidbaar zijn tot de financiële middelen, bieden wedstrijden tussen nationale elftallen zelfs de kleinste landen een eerlijke kans. Dat is de reden dat het kleine Uruguay tweemaal wereldkampioen is geweest en dat Nederland driemaal tweede is geworden.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat grote sportevenementen als het wereldkampioenschap voetbal en de Olympische Spelen de gastlanden weinig direct economisch voordeel opleveren. Maar uit hetzelfde onderzoek blijkt dat de mensen die in deze landen wonen tijdens en na deze evenementen voortdurend extra gelukkig zijn.

Ik heb dit vorig jaar juni in Kazan met eigen ogen gezien, toen Rusland tijdens de kwalificatieronde voor de halve finale van de Confederations Cup tegen Mexico speelde. Rusland verloor, nadat de keeper een domme fout had gemaakt en de beste speler uit het veld was gestuurd omdat hij een tegenstander had geslagen. Toch was het stadion prachtig en het evenement goed georganiseerd, en hebben de 40.000 fans van een fantastische avond genoten.

Het is moeilijk te geloven dat het Russische nationale elftal over twee maanden de wereldtitel in de wacht zal slepen. Maar zijn voldoende redenen om aan te nemen dat Rusland een uitstekende gastheer zal zijn van een belangrijk en verenigend mondiaal evenement.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/0RSnyHFnl