vladimirov1_John WrefordSOPA ImagesLightRocket via Getty Images_russian oil John Wreford/SOPA Images/LightRocket via Getty Images

Europa moet de Russische oliestroom via Turkije indammen

SOFIA – Om de bloeiende handel in Russische fossiele brandstoffen te onderkennen, hoef je alleen maar naar een dakterras langs de Bosporus te gaan. In maart zag ik, terwijl ik thee dronk op een terras in Istanbul, hoe in de loop van twee uur minstens vier tankers – later geïdentificeerd via open-source websites voor het scheepvaartverkeer – Russische ruwe olie en geraffineerde producten door een van de drukste scheepvaartroutes ter wereld voeren.

Een recent rapport van het Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA) en het Center for the Study of Democracy (CSD) bevestigde wat ik in Istanboel heb gezien. Turkije heeft de toevoer van Russische olie naar de Europese Unie vergemakkelijkt sinds de grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne, waardoor het Kremlin de sancties van het blok kon omzeilen en de oorlog kon verlengen. In 2023 werd Turkije ’s werelds grootste afnemer van Russische fossiele brandstoffen, met een import van ongeveer 42,2 miljard euro aan olie, aardgas en steenkool uit het land – een vervijfvoudiging in de afgelopen tien jaar.

Ondanks het EU- en G7-verbod op de invoer van Russische olie blijven Europese landen enorme hoeveelheden ruwe olie en olieproducten uit Turkije kopen. Uit het CREA-CSD-rapport blijkt dat de lidstaten tussen februari 2023, toen het EU-verbod en het prijsplafond van de G7 voor Russische geraffineerde olieproducten van kracht werden, en februari 2024 5,16 miljoen ton olieproducten ter waarde van 3,1 miljard euro uit drie Turkse havens invoerden: Ceyhan, Marmara Ereğlisi en Mersin. Cruciaal is dat deze havens weinig of geen raffinageactiviteiten hebben en sterk afhankelijk zijn van overzeese fossiele brandstoffen uit Rusland.

In dezelfde periode steeg de totale EU-invoer van olieproducten uit Turkije met 107 procent in volume op jaarbasis. Ondertussen is de totale invoer van olieproducten uit Rusland in 2023 meer dan verdubbeld, voor een totaal van 17,6 miljard euro, wat naar schatting 5,4 miljard euro aan belastinginkomsten oplevert voor de oorlogskas van het Kremlin. Gezien de verwaarloosbare toename van de binnenlandse consumptie van olieproducten in Turkije, wijzen deze bevindingen er sterk op dat Turkse opslagfaciliteiten Russische brandstof importeren om door te verkopen aan het Westen.

Gezien de strategische ligging van Turkije en de relatief beperkte raffinagecapaciteit, vinden handelaren de aankoop en opslag van olieproducten van oudsher lucratiever dan de verwerking van ruwe olie. En nu de oorlog in Oekraïne de energieprijzen heeft opgedreven, geniet Rusland verhoogde marges voor elk vat dat het land in de EU verkoopt. Het grootste deel van die winst wordt gerealiseerd door handelstussenpersonen van grote Russische oliemaatschappijen die meestal geregistreerd staan in belastingparadijzen zoals Zwitserland, Nederland en de Verenigde Arabische Emiraten.

De strategie van het Kremlin om Turkije als tussenstop te gebruiken, maakt gebruik van een opvallende maas in de sanctieregeling waardoor gemengde Russische olieproducten de EU binnen kunnen komen. Volgens officiële richtlijnen moeten dergelijke producten ‘substantieel getransformeerd’ worden – niet alleen van een nieuw label voorzien – om niet langer als van Russische oorsprong beschouwd te worden. Dit duidt erop dat handelaren in de EU mogelijk de sancties hebben overtreden toen ze uit Turkse havens geraffineerde aardolieproducten invoerden die gemengd waren met of voornamelijk bestonden uit Russische olie.

PS Events: Climate Week NYC 2024
image (24)

PS Events: Climate Week NYC 2024

Project Syndicate is returning to Climate Week NYC with an even more expansive program. Join us live on September 22 as we welcome speakers from around the world at our studio in Manhattan to address critical dimensions of the climate debate.

Register Now

De EU-autoriteiten moeten een einde maken aan deze ‘oliewitwasserij’ door de handhaving van de sancties te versterken. Dat betekent dat er due diligence moet worden uitgevoerd om de herkomst te bepalen van olieproducten die worden geïmporteerd uit terminals die Russische olie accepteren. Bovendien moeten sanctielanden de invoer van fossiele brandstoffen verbieden uit elke opslagfaciliteit die de afgelopen zes maanden Russische olieproducten heeft ontvangen, om handelaren ervan te weerhouden deze maas in de wet te benutten.

Het Office of Foreign Assets Control, de handhavingsinstantie van het Amerikaanse ministerie van Financiën, moet ook straffen zoals boetes en het bevriezen van tegoeden opleggen aan scheepvaartmaatschappijen en entiteiten die de huidige sancties overtreden. Het publiceren van deze straffen zou anderen er waarschijnlijk van weerhouden zich met soortgelijke handel bezig te houden. De EU moet ook de strafbaarstelling van schendingen van sancties versnellen en gemeenschappelijke instellingen voor de handhaving van sancties operationeel maken, zoals het Europees Openbaar Ministerie en de EU-autoriteit voor de bestrijding van witwassen en de financiering van terrorisme.

Meer in het algemeen moeten de EU-lidstaten en de G7-landen accepteren dat het huidige olieprijsplafond de toegang van Rusland tot financiële middelen niet beperkt. In tegenstelling tot de conventionele wijsheid in de VS en de EU zou een verlaging van de maximumprijs in feite deflatoir zijn, omdat Rusland dan gedwongen zou worden meer geraffineerde producten te produceren en te exporteren om het verlies aan inkomsten te compenseren. CREA schat dat een verlaging van het prijsplafond tot 35 dollar per vat voor hoogwaardige producten en 25 dollar per vat voor laagwaardige producten de inkomsten van het Kremlin uit overzeese olieproducten met 68 procent zou doen dalen, wat neerkomt op ongeveer 3,3 miljard euro per maand.

Uiteindelijk moet de EU zich volledig losmaken van Russische olie en gas. Het is de enige manier om het blok te bevrijden uit de greep van Ruslands staatsnetwerken, die een corrosieve invloed blijven hebben op de Europese economie en haar politici.

Martin Vladimirov is directeur van het energie- en klimaatprogramma van het Center for the Study of Democracy.

https://prosyn.org/rguTGI3nl