LJUBLJANA – In een recent commentaar kijkt filosoof Michael Marder verder dan de onmiddellijke verschrikking van wat er in Gaza gebeurt en overweegt hij de ontologische implicaties van wat we zien op de langeafstandsbeelden van de ruïnes. Sta me toe hem uitgebreid te citeren:
‘… Gaza verandert snel in een vuilnisbelt, waar hoogbouw en menselijke lichamen, ecosystemen … en boomgaarden onherkenbaar verminkt zijn, en gereduceerd tot organisch-anorganisch puin. Solidariteit met gedumpte levens, plaatsen en werelden vereist iets anders dan mededogen. Wat zou dat dan kunnen zijn?’
Marders antwoord is om ‘een ander soort solidariteit voor te stellen, gebaseerd op de gedeelde toestand van biomassa.’ Zeggen: ‘Ik ben biomassa’ is je ‘identificeren met een verdwijnend leven,’ Gaza zien als ‘een gecondenseerde en bijzonder botte versie van een planetaire tendens.’ Het omvormen van al het leven tot louter biomassa – chaotische hopen organische en anorganische materie – is overal te vinden, maar het is ‘versneld in Gaza, op het snijvlak van de meest recente verwoestingstechnologieën. In plaats van medeleven is er dus solidariteit nodig met de gedumpten, die durven te beweren: “Wij zijn biomassa.”’
Deze notie van biomassa weerspiegelt een inzicht van filosoof Levi Bryant: ‘In een tijdperk waarin we geconfronteerd worden met de dreiging van monumentale klimaatverandering, is het onverantwoord om onderscheid te maken en niet-menselijke actoren uit te sluiten.’ En toch mislukken in de huidige kapitalistische samenlevingen de pogingen om een grote meerderheid van de mensen te mobiliseren in naam van onze gedeelde ecologische toestand consequent. We weten allemaal dat we deel uitmaken van de natuur en er volledig afhankelijk van zijn voor onze overleving, maar deze erkenning vertaalt zich niet in actie. Het probleem is dat onze keuzes en vooruitzichten worden beïnvloed door vele andere krachten, zoals bevooroordeelde berichtgeving in de media, economische druk op werknemers, materiële beperkingen, enzovoorts.
In haar boek Vibrant Matter uit 2010 daagt filosofe Jane Bennett ons uit om ons een vervuilde vuilnisbelt voor te stellen, waar niet alleen mensen maar ook rottend afval, wormen, insecten, achtergelaten machines, chemisch gif enzovoorts een actieve rol spelen. Dit biomassatafereel bevindt zich in hetzelfde spectrum als de situatie in Gaza, hoewel die laatste een extreem geval is. Over de hele wereld zijn er talloze grote fysieke ruimten, vooral buiten het geavanceerde Westen, waar ‘digitaal afval’ wordt gedumpt en duizenden mensen werken om glas, metalen, plastic, mobiele telefoons en andere door de mens gemaakte materialen uit de chaotische hopen afval te scheiden. Eén zo’n sloppenwijk, Agbogbloshie, vlakbij het centrum van Accra (de hoofdstad van Ghana), staat bekend als ‘Sodom en Gomorra.’
Het leven in deze omgevingen is een horrorshow en de gemeenschappen die er wonen zijn strikt hiërarchisch georganiseerd, met kinderen die gedwongen worden om het gevaarlijkste werk te doen onder extreem gevaarlijke omstandigheden. Maar omdat deze exploitatie van biomassa ecologisch aantrekkelijk lijkt (onder de noemer ‘recycling’), beantwoordt het perfect aan de eisen van de moderne technologie: ‘In het technologische tijdperk,’ schrijft filosoof Mark Wrathall, ‘is het voor ons het belangrijkst om overal het “grootst mogelijke nut” uit te halen.’
Project Syndicate is returning to Climate Week NYC with an even more expansive program. Join us live on September 22 as we welcome speakers from around the world at our studio in Manhattan to address critical dimensions of the climate debate.
Register Now
Het hele punt van zuinig omgaan met grondstoffen – recyclen, enzovoorts – is immers het nut van alles te maximaliseren. De ultieme producten van het kapitalisme zijn stapels afval – nutteloze computers, auto’s, tv’s, videorecorders en de honderden vliegtuigen die een laatste ‘rustplaats’ hebben gevonden in de Mojavewoestijn. Het idee van totale recycling (waarbij elk restje opnieuw wordt gebruikt) is de ultieme kapitalistische droom, zelfs – of vooral – wanneer het wordt gepresenteerd als een middel om het natuurlijke evenwicht van de aarde te behouden. Het is opnieuw een bewijs van het vermogen van het kapitalisme om zich ideologieën toe te eigenen die er tegenin lijken te gaan.
Wat de exploitatie van biomassa echter anders maakt dan de kapitalistische logica is dat het een chaotische woestenij accepteert als onze fundamentele hachelijke situatie. Hoewel deze toestand gedeeltelijk kan worden uitgebuit, kan ze nooit worden afgeschaft. Zoals Marder het stelt, is biomassa ons nieuwe thuis; wij zíjn biomassa. Het is een fantasie om te denken dat we dergelijke omgevingen achter ons kunnen laten en kunnen vervangen door een leven in een idyllische, ‘natuurlijke,’ ecologisch duurzame omgeving. Die makkelijke uitweg is voor ons onherroepelijk verloren. We moeten ons enige thuis accepteren en binnen zijn grenzen werken, misschien een nieuwe harmonie ontdekken onder wat een chaotische puinhoop lijkt.
Dit vereist dat we openstaan voor de objectieve schoonheid van verschillende niveaus van de werkelijkheid (mensen, dieren, ruïnes, vervallen gebouwen) en dat we een hiërarchische ordening van esthetische ervaringen afwijzen. Zijn we daar klaar voor? Zo niet, dan zijn we pas écht verloren.
Slavoj Žižek, hoogleraar filosofie aan de European Graduate School, is internationaal directeur van het Birkbeck Institute for the Humanities aan de universiteit van Londen en de auteur van het recent verschenen Christian Atheism: How to Be a Real Materialist(Bloomsbury Academic, 2024).
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
The International Monetary Fund’s surcharge policy has led to an unseemly state of affairs: countries in financial distress have become the largest source of net revenue to the Fund in recent years. These surcharges must be eliminated or, at the very least, adjusted to reduce the excessive burden on highly indebted countries.
decry the counterproductive practice of imposing additional fees on countries in debt distress.
When it comes to alleviating the severe demographic crisis that China faces, prohibiting international adoptions of Chinese children amounts to a mere drop in the bucket. Still, the government's decision to do so is significant, as it reflects a long-overdue recognition that people should not be viewed as a burden.
welcomes the government's apparent recognition that a severe demographic crisis looms.
With less than two months to go until the US presidential election, the candidates’ opposing worldviews, objectives, and priorities – and their implications for international relations, the economy, and democracy – have come into sharper focus. While it is impossible to know exactly what a leader will do once in office, the contours of both a Donald Trump and a Kamala Harris presidency are remarkably well defined.
LJUBLJANA – In een recent commentaar kijkt filosoof Michael Marder verder dan de onmiddellijke verschrikking van wat er in Gaza gebeurt en overweegt hij de ontologische implicaties van wat we zien op de langeafstandsbeelden van de ruïnes. Sta me toe hem uitgebreid te citeren:
‘… Gaza verandert snel in een vuilnisbelt, waar hoogbouw en menselijke lichamen, ecosystemen … en boomgaarden onherkenbaar verminkt zijn, en gereduceerd tot organisch-anorganisch puin. Solidariteit met gedumpte levens, plaatsen en werelden vereist iets anders dan mededogen. Wat zou dat dan kunnen zijn?’
Marders antwoord is om ‘een ander soort solidariteit voor te stellen, gebaseerd op de gedeelde toestand van biomassa.’ Zeggen: ‘Ik ben biomassa’ is je ‘identificeren met een verdwijnend leven,’ Gaza zien als ‘een gecondenseerde en bijzonder botte versie van een planetaire tendens.’ Het omvormen van al het leven tot louter biomassa – chaotische hopen organische en anorganische materie – is overal te vinden, maar het is ‘versneld in Gaza, op het snijvlak van de meest recente verwoestingstechnologieën. In plaats van medeleven is er dus solidariteit nodig met de gedumpten, die durven te beweren: “Wij zijn biomassa.”’
Deze notie van biomassa weerspiegelt een inzicht van filosoof Levi Bryant: ‘In een tijdperk waarin we geconfronteerd worden met de dreiging van monumentale klimaatverandering, is het onverantwoord om onderscheid te maken en niet-menselijke actoren uit te sluiten.’ En toch mislukken in de huidige kapitalistische samenlevingen de pogingen om een grote meerderheid van de mensen te mobiliseren in naam van onze gedeelde ecologische toestand consequent. We weten allemaal dat we deel uitmaken van de natuur en er volledig afhankelijk van zijn voor onze overleving, maar deze erkenning vertaalt zich niet in actie. Het probleem is dat onze keuzes en vooruitzichten worden beïnvloed door vele andere krachten, zoals bevooroordeelde berichtgeving in de media, economische druk op werknemers, materiële beperkingen, enzovoorts.
In haar boek Vibrant Matter uit 2010 daagt filosofe Jane Bennett ons uit om ons een vervuilde vuilnisbelt voor te stellen, waar niet alleen mensen maar ook rottend afval, wormen, insecten, achtergelaten machines, chemisch gif enzovoorts een actieve rol spelen. Dit biomassatafereel bevindt zich in hetzelfde spectrum als de situatie in Gaza, hoewel die laatste een extreem geval is. Over de hele wereld zijn er talloze grote fysieke ruimten, vooral buiten het geavanceerde Westen, waar ‘digitaal afval’ wordt gedumpt en duizenden mensen werken om glas, metalen, plastic, mobiele telefoons en andere door de mens gemaakte materialen uit de chaotische hopen afval te scheiden. Eén zo’n sloppenwijk, Agbogbloshie, vlakbij het centrum van Accra (de hoofdstad van Ghana), staat bekend als ‘Sodom en Gomorra.’
Het leven in deze omgevingen is een horrorshow en de gemeenschappen die er wonen zijn strikt hiërarchisch georganiseerd, met kinderen die gedwongen worden om het gevaarlijkste werk te doen onder extreem gevaarlijke omstandigheden. Maar omdat deze exploitatie van biomassa ecologisch aantrekkelijk lijkt (onder de noemer ‘recycling’), beantwoordt het perfect aan de eisen van de moderne technologie: ‘In het technologische tijdperk,’ schrijft filosoof Mark Wrathall, ‘is het voor ons het belangrijkst om overal het “grootst mogelijke nut” uit te halen.’
PS Events: Climate Week NYC 2024
Project Syndicate is returning to Climate Week NYC with an even more expansive program. Join us live on September 22 as we welcome speakers from around the world at our studio in Manhattan to address critical dimensions of the climate debate.
Register Now
Het hele punt van zuinig omgaan met grondstoffen – recyclen, enzovoorts – is immers het nut van alles te maximaliseren. De ultieme producten van het kapitalisme zijn stapels afval – nutteloze computers, auto’s, tv’s, videorecorders en de honderden vliegtuigen die een laatste ‘rustplaats’ hebben gevonden in de Mojavewoestijn. Het idee van totale recycling (waarbij elk restje opnieuw wordt gebruikt) is de ultieme kapitalistische droom, zelfs – of vooral – wanneer het wordt gepresenteerd als een middel om het natuurlijke evenwicht van de aarde te behouden. Het is opnieuw een bewijs van het vermogen van het kapitalisme om zich ideologieën toe te eigenen die er tegenin lijken te gaan.
Wat de exploitatie van biomassa echter anders maakt dan de kapitalistische logica is dat het een chaotische woestenij accepteert als onze fundamentele hachelijke situatie. Hoewel deze toestand gedeeltelijk kan worden uitgebuit, kan ze nooit worden afgeschaft. Zoals Marder het stelt, is biomassa ons nieuwe thuis; wij zíjn biomassa. Het is een fantasie om te denken dat we dergelijke omgevingen achter ons kunnen laten en kunnen vervangen door een leven in een idyllische, ‘natuurlijke,’ ecologisch duurzame omgeving. Die makkelijke uitweg is voor ons onherroepelijk verloren. We moeten ons enige thuis accepteren en binnen zijn grenzen werken, misschien een nieuwe harmonie ontdekken onder wat een chaotische puinhoop lijkt.
Dit vereist dat we openstaan voor de objectieve schoonheid van verschillende niveaus van de werkelijkheid (mensen, dieren, ruïnes, vervallen gebouwen) en dat we een hiërarchische ordening van esthetische ervaringen afwijzen. Zijn we daar klaar voor? Zo niet, dan zijn we pas écht verloren.
Slavoj Žižek, hoogleraar filosofie aan de European Graduate School, is internationaal directeur van het Birkbeck Institute for the Humanities aan de universiteit van Londen en de auteur van het recent verschenen Christian Atheism: How to Be a Real Materialist(Bloomsbury Academic, 2024).