NORTHAMPTON, MA – China zit klem tussen een verleden van afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en een toekomst die wordt vormgegeven door hernieuwbare energie. Het land produceert momenteel 53 procent van alle kolengestookte energie ter wereld. Tegelijkertijd is het ʼs werelds grootste producent van en markt voor zonnepanelen, windturbines en elektrische voertuigen. Of China zich kan bevrijden van zijn decennialange verslaving aan steenkool zal niet alleen bepalend zijn voor zijn eigen ecologische toekomst, maar ook – en dat is nog crucialer – voor de vooruitzichten van de aarde in het licht van de zich almaar uitbreidende klimaatcrisis.
De leiders van China gingen begin deze eeuw de noodzaak van verandering inzien. Het grotendeels op steenkool gestoelde beleid van ʻeconomische groei tot elke prijsʼ had grote welvaart gebracht, maar de bijkomende schade aan de lucht en het water van het land was onaanvaardbaar groot geworden. Pleitbezorgers van het milieu riepen op tot het ʻopbouwen van een ecologische beschaving,ʼ waarin de natuur en de mens een harmonieus evenwicht zouden moeten vinden. En toen president Xi Jinping in 2012 aan de macht kwam, ging hij onmiddellijk tot actie over.
Kort na elkaar verklaarde de Chinese regering ʻde oorlog aan de vervuiling,ʼ stelde afzonderlijke actieplannen op voor lucht, water en bodem, waarbij 1 biljoen dollar werd uitgetrokken voor milieusanering, sloot inefficiënte kolencentrales en investeerde honderden miljarden dollars in de ontwikkeling van hernieuwbare energie. Ook de binnenlandse productie en verkoop van elektrische voertuigen heeft een hoge prioriteit gekregen, en er is een nationaal systeem voor de handel in koolstofemissierechten opgezet.
Verontrustend voor China en de planeet is dat het voorwaartse momentum nu lijkt te zijn omgeslagen in een omgekeerde beweging. Het kolenverbruik, dat tussen 2014 en 2016 elk jaar was gedaald, is sindsdien gestaag toegenomen. Hetzelfde geldt voor de uitstoot van kooldioxide, die zelfs tijdens de door de pandemie veroorzaakte groeivertraging in 2020 met 1,5 tot 1,7 procent is gestegen.
China zal beter zijn best moeten doen. In het Emissions Gap Report 2019 van de Verenigde Naties wordt geconcludeerd dat om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5° Celsius ten opzichte van het pre-industriële niveau, de wereldwijde uitstoot tegen 2030 met 55 procent moet worden verminderd ten opzichte van het niveau van 2018. Maar China heeft in 2020 38,4 gigawatt aan nieuwe kolengestookte elektriciteitscapaciteit toegevoegd, terwijl de rest van de wereld zijn nettocapaciteit met 17,2 GW heeft verminderd.
Erger nog, deze toename is nog maar het begin. De Chinese regering heeft de bouw van nog eens 36,9 GW aan kolengestookte elektriciteitscapaciteit goedgekeurd, wat het totaal dat momenteel in aanbouw is op 88 GW brengt. En er zitten voorstellen in de pijplijn om nog eens 158,7 GW te bouwen, waarmee de totale nieuwe capaciteit die nu wordt overwogen op 247 GW komt – meer dan de totale geïnstalleerde hoeveelheid van 233,6 GW van de Verenigde Staten.
Er komen waarschijnlijk nog meer centrales bij. Machtige groepen uit de steenkool- en energie-sector dringen er bij de regering op aan om de huidige totale Chinese steenkoolcapaciteit de komende vijf jaar te verhogen van 1.080 GW naar 1.200-1.300 GW, en tot maar liefst 1.400 GW tegen 2035. In een rapport van de Global Energy Monitor (GEM) wordt geconcludeerd dat, als China zijn capaciteit zoals voorgesteld tot 2035 blijft uitbreiden, ʻzijn kolengestookte elektriciteitsopwekking alleen al ruim drie keer zo groot zal zijn als de wereldwijde limiet voor het gebruik van kolengestookte energie die door de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering is vastgesteld om de opwarming van de aarde ruim onder de 2°C te houden.ʼ
Wat verklaart de schijnbare terugkeer van China naar zijn steenkoolverslaving? Om te beginnen hebben de protesten in Hongkong, de handelsoorlog met de VS en de coronavirus-pandemie de aandacht van de beleidsmakers van ecologische hervormingen afgeleid. Dat geldt ook voor de vertraging van de groei van het Chinese bbp en de stijging van de werkloosheid. De regering is meer geïnteresseerd in het stimuleren van traditionele, energie-intensieve industrieën zoals staal, ijzer en cement, terwijl provinciale leiders zijn overgegaan tot de grootschalige bouw van kolengestookte energiecentrales.
Bovendien heeft de recente handelsoorlog tussen de VS en China de Chinese zorgen over de continuïteit van zijn energievoorziening doen toenemen, aangezien het land 70 procent van zijn oliebehoefte en 40 procent van zijn gasbehoefte importeert. En hoewel China zich volledig heeft toegelegd op hernieuwbare energie, met name zonne- en windenergie, kan het deze bronnen niet snel genoeg opschalen om aan de verwachte vraag te voldoen. Het huidige elektriciteitsnet is evenmin in staat deze energie efficiënt te transporteren van het verre westen van China, waar het grootste deel van deze energie wordt geproduceerd, naar gebieden waar de vraag groot is. Steenkool – overvloedig voorradig en relatief goedkoop – lijkt voor velen een betrouwbare, beproefde energiebron.
Ten slotte is het waarschijnlijk geen toeval dat Chinaʼs ʻsteenkoolterugvalʼ zich voordeed op een moment dat de VS afwezig waren op het internationale klimaattoneel. Terwijl de voormalige Amerikaanse president Barack Obama en Xi het eens waren over de strijd tegen de opwarming van de aarde, en zo de weg vrijmaakten voor het klimaatverdrag van Parijs van 2015, heeft de terugtrekking van de VS uit dit verdrag onder president Donald Trump waarschijnlijk ook Chinaʼs engagement verzwakt.
Welk China zal de wereld de komende jaren te zien krijgen? Die vraag is dringender dan ooit in het licht van een recent rapport van het Internationaal Energieagentschap, waarin wordt gewaarschuwd dat alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van fossiele brandstoffen dit jaar moeten worden stopgezet als de wereld tegen 2050 een netto-uitstoot van nul wil bereiken en enige hoop wil koesteren dat de wereldwijde temperatuurstijging tot 1,5°C kan worden beperkt.
Xiʼs aankondiging in september 2020 dat China ernaar streeft om tegen 2060 koolstofneutraal te zijn, deed het optimisme herleven. Maar degenen die hoopten dat het veertiende vijfjarenplan (2021-25), dat in maart werd gepubliceerd, de strategie van de regering zou schetsen om het decarbonisatieproces op gang te brengen, werden teleurgesteld. En op de klimaattop van de Amerikaanse president Joe Biden in april kondigde Xi aan dat China tijdens het nieuwe vijfjarenplan het verbruik van kolengestookte centrales ʻstrikt onder controleʼ zou houden, maar zou toestaan dat het zou stijgen, en het pas vanaf 2026 ʻgeleidelijk zou gaan afbouwen.ʼ
Dit is een roekeloos en zeer weinig ambitieus tijdschema. Klimaatdeskundigen van GEM, TransitionZero en elders berekenen dat China tegen 2030 zeshonderd van zijn 1082 kolencentrales zal moeten sluiten om de opwarming van de aarde te beperken tot ver onder een ʻcatastrofaleʼ 2°C. Als zij gelijk hebben, kan China maar beter nú beginnen met het ombuigen van zijn beleid.
Vertaling: Menno Grootveld
NORTHAMPTON, MA – China zit klem tussen een verleden van afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en een toekomst die wordt vormgegeven door hernieuwbare energie. Het land produceert momenteel 53 procent van alle kolengestookte energie ter wereld. Tegelijkertijd is het ʼs werelds grootste producent van en markt voor zonnepanelen, windturbines en elektrische voertuigen. Of China zich kan bevrijden van zijn decennialange verslaving aan steenkool zal niet alleen bepalend zijn voor zijn eigen ecologische toekomst, maar ook – en dat is nog crucialer – voor de vooruitzichten van de aarde in het licht van de zich almaar uitbreidende klimaatcrisis.
De leiders van China gingen begin deze eeuw de noodzaak van verandering inzien. Het grotendeels op steenkool gestoelde beleid van ʻeconomische groei tot elke prijsʼ had grote welvaart gebracht, maar de bijkomende schade aan de lucht en het water van het land was onaanvaardbaar groot geworden. Pleitbezorgers van het milieu riepen op tot het ʻopbouwen van een ecologische beschaving,ʼ waarin de natuur en de mens een harmonieus evenwicht zouden moeten vinden. En toen president Xi Jinping in 2012 aan de macht kwam, ging hij onmiddellijk tot actie over.
Kort na elkaar verklaarde de Chinese regering ʻde oorlog aan de vervuiling,ʼ stelde afzonderlijke actieplannen op voor lucht, water en bodem, waarbij 1 biljoen dollar werd uitgetrokken voor milieusanering, sloot inefficiënte kolencentrales en investeerde honderden miljarden dollars in de ontwikkeling van hernieuwbare energie. Ook de binnenlandse productie en verkoop van elektrische voertuigen heeft een hoge prioriteit gekregen, en er is een nationaal systeem voor de handel in koolstofemissierechten opgezet.
Verontrustend voor China en de planeet is dat het voorwaartse momentum nu lijkt te zijn omgeslagen in een omgekeerde beweging. Het kolenverbruik, dat tussen 2014 en 2016 elk jaar was gedaald, is sindsdien gestaag toegenomen. Hetzelfde geldt voor de uitstoot van kooldioxide, die zelfs tijdens de door de pandemie veroorzaakte groeivertraging in 2020 met 1,5 tot 1,7 procent is gestegen.
China zal beter zijn best moeten doen. In het Emissions Gap Report 2019 van de Verenigde Naties wordt geconcludeerd dat om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5° Celsius ten opzichte van het pre-industriële niveau, de wereldwijde uitstoot tegen 2030 met 55 procent moet worden verminderd ten opzichte van het niveau van 2018. Maar China heeft in 2020 38,4 gigawatt aan nieuwe kolengestookte elektriciteitscapaciteit toegevoegd, terwijl de rest van de wereld zijn nettocapaciteit met 17,2 GW heeft verminderd.
Erger nog, deze toename is nog maar het begin. De Chinese regering heeft de bouw van nog eens 36,9 GW aan kolengestookte elektriciteitscapaciteit goedgekeurd, wat het totaal dat momenteel in aanbouw is op 88 GW brengt. En er zitten voorstellen in de pijplijn om nog eens 158,7 GW te bouwen, waarmee de totale nieuwe capaciteit die nu wordt overwogen op 247 GW komt – meer dan de totale geïnstalleerde hoeveelheid van 233,6 GW van de Verenigde Staten.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Er komen waarschijnlijk nog meer centrales bij. Machtige groepen uit de steenkool- en energie-sector dringen er bij de regering op aan om de huidige totale Chinese steenkoolcapaciteit de komende vijf jaar te verhogen van 1.080 GW naar 1.200-1.300 GW, en tot maar liefst 1.400 GW tegen 2035. In een rapport van de Global Energy Monitor (GEM) wordt geconcludeerd dat, als China zijn capaciteit zoals voorgesteld tot 2035 blijft uitbreiden, ʻzijn kolengestookte elektriciteitsopwekking alleen al ruim drie keer zo groot zal zijn als de wereldwijde limiet voor het gebruik van kolengestookte energie die door de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering is vastgesteld om de opwarming van de aarde ruim onder de 2°C te houden.ʼ
Wat verklaart de schijnbare terugkeer van China naar zijn steenkoolverslaving? Om te beginnen hebben de protesten in Hongkong, de handelsoorlog met de VS en de coronavirus-pandemie de aandacht van de beleidsmakers van ecologische hervormingen afgeleid. Dat geldt ook voor de vertraging van de groei van het Chinese bbp en de stijging van de werkloosheid. De regering is meer geïnteresseerd in het stimuleren van traditionele, energie-intensieve industrieën zoals staal, ijzer en cement, terwijl provinciale leiders zijn overgegaan tot de grootschalige bouw van kolengestookte energiecentrales.
Bovendien heeft de recente handelsoorlog tussen de VS en China de Chinese zorgen over de continuïteit van zijn energievoorziening doen toenemen, aangezien het land 70 procent van zijn oliebehoefte en 40 procent van zijn gasbehoefte importeert. En hoewel China zich volledig heeft toegelegd op hernieuwbare energie, met name zonne- en windenergie, kan het deze bronnen niet snel genoeg opschalen om aan de verwachte vraag te voldoen. Het huidige elektriciteitsnet is evenmin in staat deze energie efficiënt te transporteren van het verre westen van China, waar het grootste deel van deze energie wordt geproduceerd, naar gebieden waar de vraag groot is. Steenkool – overvloedig voorradig en relatief goedkoop – lijkt voor velen een betrouwbare, beproefde energiebron.
Ten slotte is het waarschijnlijk geen toeval dat Chinaʼs ʻsteenkoolterugvalʼ zich voordeed op een moment dat de VS afwezig waren op het internationale klimaattoneel. Terwijl de voormalige Amerikaanse president Barack Obama en Xi het eens waren over de strijd tegen de opwarming van de aarde, en zo de weg vrijmaakten voor het klimaatverdrag van Parijs van 2015, heeft de terugtrekking van de VS uit dit verdrag onder president Donald Trump waarschijnlijk ook Chinaʼs engagement verzwakt.
Welk China zal de wereld de komende jaren te zien krijgen? Die vraag is dringender dan ooit in het licht van een recent rapport van het Internationaal Energieagentschap, waarin wordt gewaarschuwd dat alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van fossiele brandstoffen dit jaar moeten worden stopgezet als de wereld tegen 2050 een netto-uitstoot van nul wil bereiken en enige hoop wil koesteren dat de wereldwijde temperatuurstijging tot 1,5°C kan worden beperkt.
Xiʼs aankondiging in september 2020 dat China ernaar streeft om tegen 2060 koolstofneutraal te zijn, deed het optimisme herleven. Maar degenen die hoopten dat het veertiende vijfjarenplan (2021-25), dat in maart werd gepubliceerd, de strategie van de regering zou schetsen om het decarbonisatieproces op gang te brengen, werden teleurgesteld. En op de klimaattop van de Amerikaanse president Joe Biden in april kondigde Xi aan dat China tijdens het nieuwe vijfjarenplan het verbruik van kolengestookte centrales ʻstrikt onder controleʼ zou houden, maar zou toestaan dat het zou stijgen, en het pas vanaf 2026 ʻgeleidelijk zou gaan afbouwen.ʼ
Dit is een roekeloos en zeer weinig ambitieus tijdschema. Klimaatdeskundigen van GEM, TransitionZero en elders berekenen dat China tegen 2030 zeshonderd van zijn 1082 kolencentrales zal moeten sluiten om de opwarming van de aarde te beperken tot ver onder een ʻcatastrofaleʼ 2°C. Als zij gelijk hebben, kan China maar beter nú beginnen met het ombuigen van zijn beleid.
Vertaling: Menno Grootveld