NEW YORK – De steeds scherper worden internationale geopolitieke concurrentie om natuurlijke hulpbronnen heeft een paar strategische grondstoffen veranderd in instrumenten van een machtsstrijd. Transnationale waterwegen zijn een zeer vruchtbare bron voor deze concurrentieslag en allerlei conflicten gebleken. Er is een race ontketend op het gebied van het bouwen van dammen, en de oproepen aan het adres van de Verenigde Naties worden steeds luider om water te erkennen als een belangrijke veiligheidskwestie.
Water verschilt van andere natuurlijke hulpbronnen. Allerlei grondstoffen kunnen immers worden vervangen, maar water niet. Landen kunnen fossiele brandstoffen, mineralen en grondstoffen uit de biosfeer zoals vis en hout importeren, maar water niet – dat is in essentie plaatselijk en grootschalig, en op een langere – zij het niet permanente – basis aanwezig. Water is zwaarder dan olie, waardoor het duur is om over grote afstanden te verschepen of te transporteren, zelfs via pijpleidingen (waarvoor grote, energie-intensieve pompen nodig zouden zijn).
De paradox van water is dat het het leven ondersteunt maar ook de dood kan veroorzaken, als het de drager wordt van dodelijke microben of de vorm aanneemt van een tsunami, flash flood (het plotseling buiten hun oevers treden van beken), storm of orkaan. Veel van de grootste natuurrampen uit onze tijd – waaronder bijvoorbeeld de catastrofe van Fukushima in 2011 – hadden met water te maken.
De opwarming van de aarde zal de drinkwatervoorraden steeds verder onder druk zetten – zelfs nu het zeewaterniveau in de oceanen stijgt, en de intensiteit en frequentie van stormen en andere extreme weersverschijnselen toenemen. De snelle economische en demografische groei heeft de beschikbaarheid van drinkwater in grote delen van de wereld al tot een belangrijk vraagstuk gemaakt. Veranderingen in levensstijl hebben bijvoorbeeld de waterconsumptie per hoofd van de bevolking omhoog gejaagd. De stijgende inkomsten leiden tot veranderingen in het voedingspatroon, met name tot een hogere consumptie van vlees, waarvan de productie gemiddeld tien maal zo waterintensief is als de productie van voedingsgewassen.
Vandaag de dag telt de wereldbevolking in totaal iets meer dan zeven miljard mensen, maar omvat de veestapel ruim 150 miljard dieren. De rechtstreekse ecologische 'voetafdruk' van die veestapel is groter dan die van de menselijke bevolking, zodat de snel toenemende vleesconsumptie in de wereld op zichzelf al zorgt voor meer druk op de watervoorraden.
In diverse regio's worden al politieke en economische oorlogen om water uitgevochten, wat wordt weerspiegeld in de bouw van stuwdammen in transnationale rivieren, en in diplomatieke druk en andere middelen om dergelijke publieke werken te voorkomen. Neem bijvoorbeeld de stille oorlog om het water van de Nijl, veroorzaakt door de bouw van een dam in de Blauwe Nijl door Ethiopië, wat heeft geleid tot Egyptische dreigementen van geheime of openlijke militaire represailles.
Een rapport, dat het oordeel weergeeft van de verzamelde Amerikaanse inlichtingendiensten, heeft vorig jaar gewaarschuwd dat het gebruik van water als oorlogswapen of terreurinstrument de komende tien jaar in sommige gebieden waarschijnlijker zal worden. De InterAction Council, bestaande uit ruim dertig vroegere staats- of regeringsleiders, heeft opgeroepen tot urgente actie om te voorkomen dat sommige landen die kampen met ernstige watertekorten mislukte staten worden. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft op zijn beurt water opgewaardeerd tot een “centrale zorg van het buitenlandse beleid van de VS”.
In veel landen beperkt de ontoereikende beschikbaarheid van water steeds vaker de mogelijkheden om nieuwe fabrieken en energiecentrales te bouwen. De Wereldbank schat dat dergelijke beperkingen China 2,3% van zijn bbp kosten. China heeft echter nog geen gebrek aan water. De landen die daar wel gebrek aan hebben, van Zuid-Korea en India tot Egypte en Israel, betalen zelfs nog een hogere prijs voor hun waterproblemen.
Deze landen begrijpen al dat water een duurzame maar eindige hulpbron is. Het vermogen van de natuur om waterbekkens aan te vullen is begrensd. De bruikbare drinkwatervoorraden in de wereld bedragen ongeveer 200.000 kubieke kilometer. Maar de menselijke bevolking is sinds 1970 bijna verdubbeld, terwijl de wereldeconomie zelfs nog sneller is gegroeid.
De grote toename van de vraag naar water wordt echter niet uitsluitend veroorzaakt door de economische en demografische groei, of door de extra energie, industriële productie en voedselproductie die nodig zijn om te kunnen voldoen aan de stijgende consumptieniveau's, maar ook door het feit dat de wereldbevolking steeds dikker wordt. De gemiddelde body mass index (BMI) van mensen is in de periode na de Tweede Wereldoorlog toegenomen, maar vooral sinds de jaren tachtig, terwijl het voorkomen van obesitas de afgelopen dertig jaar is verdubbeld.
Zwaardere burgers doen een zwaarder beroep op de natuurlijke hulpbronnen, vooral op water en energie. De kwestie is dus niet alleen hoeveel monden er moeten worden gevoed, maar hoeveel overtollig lichaamsvet er op de planeet is. Uit een studie die is gepubliceerd in het Britse tijdschrift MC Public Health blijkt dat als de rest van de wereld dezelfde body mass index zou hebben als de bevolking van de VS, dit dezelfde gevolgen zou hebben als wanneer de wereldbevolking met bijna een miljard mensen zou groeien, waardoor de druk op de watervoorraden sterk zou toenemen.
Nu het tijdperk van goedkoop, overvloedig water voorbij is en de beperkingen van de voorraden en de kwaliteit toenemen, beginnen veel beleggers water als de nieuwe olie te zien. De dramatische groei van de sector voor gebotteld water sinds de jaren negentig duidt op een toenemende commercialisering van 's werelds meest cruciale hulpbron. Niet alleen is het waarschijnlijk dat de watertekorten groter zullen worden en zich zullen uitbreiden, de consument zal ook steeds meer moeten gaan betalen voor zijn water.
Deze dubbele klap kan alleen worden opgevangen door innovatief waterbeheer en verduurzaming, en door de ontwikkeling van niet-traditionele bronnen van aanbod. Net als in de olie- en gassector, waar de exploitatie van onconventionele hulpbronnen als schaliegas en teerzanden heeft bewezen dat de situatie in een rap tempo kan veranderen, moet de watersector alle niet-conventionele opties omarmen, inclusief het recyclen van afvalwater en het ontzouten van oceaanwater en brak water.
Kortom, we moeten onze watervoorraadproblemen aanpakken alsof onze levens ervan afhangen. In feite is dat ook zo.
Vertaling: Menno Grootveld
NEW YORK – De steeds scherper worden internationale geopolitieke concurrentie om natuurlijke hulpbronnen heeft een paar strategische grondstoffen veranderd in instrumenten van een machtsstrijd. Transnationale waterwegen zijn een zeer vruchtbare bron voor deze concurrentieslag en allerlei conflicten gebleken. Er is een race ontketend op het gebied van het bouwen van dammen, en de oproepen aan het adres van de Verenigde Naties worden steeds luider om water te erkennen als een belangrijke veiligheidskwestie.
Water verschilt van andere natuurlijke hulpbronnen. Allerlei grondstoffen kunnen immers worden vervangen, maar water niet. Landen kunnen fossiele brandstoffen, mineralen en grondstoffen uit de biosfeer zoals vis en hout importeren, maar water niet – dat is in essentie plaatselijk en grootschalig, en op een langere – zij het niet permanente – basis aanwezig. Water is zwaarder dan olie, waardoor het duur is om over grote afstanden te verschepen of te transporteren, zelfs via pijpleidingen (waarvoor grote, energie-intensieve pompen nodig zouden zijn).
De paradox van water is dat het het leven ondersteunt maar ook de dood kan veroorzaken, als het de drager wordt van dodelijke microben of de vorm aanneemt van een tsunami, flash flood (het plotseling buiten hun oevers treden van beken), storm of orkaan. Veel van de grootste natuurrampen uit onze tijd – waaronder bijvoorbeeld de catastrofe van Fukushima in 2011 – hadden met water te maken.
De opwarming van de aarde zal de drinkwatervoorraden steeds verder onder druk zetten – zelfs nu het zeewaterniveau in de oceanen stijgt, en de intensiteit en frequentie van stormen en andere extreme weersverschijnselen toenemen. De snelle economische en demografische groei heeft de beschikbaarheid van drinkwater in grote delen van de wereld al tot een belangrijk vraagstuk gemaakt. Veranderingen in levensstijl hebben bijvoorbeeld de waterconsumptie per hoofd van de bevolking omhoog gejaagd. De stijgende inkomsten leiden tot veranderingen in het voedingspatroon, met name tot een hogere consumptie van vlees, waarvan de productie gemiddeld tien maal zo waterintensief is als de productie van voedingsgewassen.
Vandaag de dag telt de wereldbevolking in totaal iets meer dan zeven miljard mensen, maar omvat de veestapel ruim 150 miljard dieren. De rechtstreekse ecologische 'voetafdruk' van die veestapel is groter dan die van de menselijke bevolking, zodat de snel toenemende vleesconsumptie in de wereld op zichzelf al zorgt voor meer druk op de watervoorraden.
In diverse regio's worden al politieke en economische oorlogen om water uitgevochten, wat wordt weerspiegeld in de bouw van stuwdammen in transnationale rivieren, en in diplomatieke druk en andere middelen om dergelijke publieke werken te voorkomen. Neem bijvoorbeeld de stille oorlog om het water van de Nijl, veroorzaakt door de bouw van een dam in de Blauwe Nijl door Ethiopië, wat heeft geleid tot Egyptische dreigementen van geheime of openlijke militaire represailles.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Een rapport, dat het oordeel weergeeft van de verzamelde Amerikaanse inlichtingendiensten, heeft vorig jaar gewaarschuwd dat het gebruik van water als oorlogswapen of terreurinstrument de komende tien jaar in sommige gebieden waarschijnlijker zal worden. De InterAction Council, bestaande uit ruim dertig vroegere staats- of regeringsleiders, heeft opgeroepen tot urgente actie om te voorkomen dat sommige landen die kampen met ernstige watertekorten mislukte staten worden. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft op zijn beurt water opgewaardeerd tot een “centrale zorg van het buitenlandse beleid van de VS”.
In veel landen beperkt de ontoereikende beschikbaarheid van water steeds vaker de mogelijkheden om nieuwe fabrieken en energiecentrales te bouwen. De Wereldbank schat dat dergelijke beperkingen China 2,3% van zijn bbp kosten. China heeft echter nog geen gebrek aan water. De landen die daar wel gebrek aan hebben, van Zuid-Korea en India tot Egypte en Israel, betalen zelfs nog een hogere prijs voor hun waterproblemen.
Deze landen begrijpen al dat water een duurzame maar eindige hulpbron is. Het vermogen van de natuur om waterbekkens aan te vullen is begrensd. De bruikbare drinkwatervoorraden in de wereld bedragen ongeveer 200.000 kubieke kilometer. Maar de menselijke bevolking is sinds 1970 bijna verdubbeld, terwijl de wereldeconomie zelfs nog sneller is gegroeid.
De grote toename van de vraag naar water wordt echter niet uitsluitend veroorzaakt door de economische en demografische groei, of door de extra energie, industriële productie en voedselproductie die nodig zijn om te kunnen voldoen aan de stijgende consumptieniveau's, maar ook door het feit dat de wereldbevolking steeds dikker wordt. De gemiddelde body mass index (BMI) van mensen is in de periode na de Tweede Wereldoorlog toegenomen, maar vooral sinds de jaren tachtig, terwijl het voorkomen van obesitas de afgelopen dertig jaar is verdubbeld.
Zwaardere burgers doen een zwaarder beroep op de natuurlijke hulpbronnen, vooral op water en energie. De kwestie is dus niet alleen hoeveel monden er moeten worden gevoed, maar hoeveel overtollig lichaamsvet er op de planeet is. Uit een studie die is gepubliceerd in het Britse tijdschrift MC Public Health blijkt dat als de rest van de wereld dezelfde body mass index zou hebben als de bevolking van de VS, dit dezelfde gevolgen zou hebben als wanneer de wereldbevolking met bijna een miljard mensen zou groeien, waardoor de druk op de watervoorraden sterk zou toenemen.
Nu het tijdperk van goedkoop, overvloedig water voorbij is en de beperkingen van de voorraden en de kwaliteit toenemen, beginnen veel beleggers water als de nieuwe olie te zien. De dramatische groei van de sector voor gebotteld water sinds de jaren negentig duidt op een toenemende commercialisering van 's werelds meest cruciale hulpbron. Niet alleen is het waarschijnlijk dat de watertekorten groter zullen worden en zich zullen uitbreiden, de consument zal ook steeds meer moeten gaan betalen voor zijn water.
Deze dubbele klap kan alleen worden opgevangen door innovatief waterbeheer en verduurzaming, en door de ontwikkeling van niet-traditionele bronnen van aanbod. Net als in de olie- en gassector, waar de exploitatie van onconventionele hulpbronnen als schaliegas en teerzanden heeft bewezen dat de situatie in een rap tempo kan veranderen, moet de watersector alle niet-conventionele opties omarmen, inclusief het recyclen van afvalwater en het ontzouten van oceaanwater en brak water.
Kortom, we moeten onze watervoorraadproblemen aanpakken alsof onze levens ervan afhangen. In feite is dat ook zo.
Vertaling: Menno Grootveld