DAVOS – Het World Economic Forum in Davos barstte dit jaar van de creatieve ideeën over hoe we de planeet kunnen redden, de ongelijkheid kunnen verminderen en dringende veiligheidsvraagstukken kunnen aanpakken. Maar de belangrijkste conclusie was de sombere stemming onder de Europeanen – niet alleen over hun economie, maar vooral over de terugkeer van Donald Trump.
De Europese zorgen zijn niet ongegrond: Trump vormt op drie cruciale manieren een existentiële bedreiging voor Europa. In de eerste plaats eist hij dat Europa volledig zelf verantwoordelijk wordt voor zijn eigen verdediging – een standpunt dat voor veel Europese leiders moeilijk te bevatten is. In zijn toespraak in Davos, die hij op afstand vanuit Washington hield, riep Trump de Europese regeringen opnieuw op om hun defensie-uitgaven te verhogen naar vijf procent van het bbp. Dit is een schrikbarende eis, zeker gezien het feit dat veel EU-landen, zoals Italië, al worstelen om de doelstelling van twee procent te halen, waartoe ze zich onder Barack Obama hebben verbonden. Het is dan ook niet verrassend dat Trumps druk op defensie-uitgaven een grote bron van zorg is in Europa.
In de tweede plaats lijkt Trump vastbesloten om zijn dreigementen over ingrijpende importheffingen daadwerkelijk door te voeren. Dit zou een zware klap betekenen voor Europese exporteurs, die al te maken hebben met steeds sterkere concurrentie uit China. Hoewel zijn retoriek ruimte lijkt te laten voor individuele landen om te onderhandelen over lagere tarieven, wijst zijn staat van dienst erop dat hij zijn campagnebeloften meestal doorzet. Nu hij het beleid van voormalig president Joe Biden op het gebied van open grenzen en DEI (diversiteit, gelijkheid en inclusie) heeft teruggedraaid, is de kans groot dat hij tijdens zijn tweede ambtstermijn ook ‘mooie’ invoertarieven zal opleggen – ook al waarschuwen economen massaal voor de schadelijke gevolgen daarvan.
De door Trump voorgestelde invoertarieven zouden vooral zware gevolgen hebben voor Duitsland, de grootste economie van Europa. Na twee opeenvolgende jaren van recessie lijkt het exportgedreven groeimodel van Duitsland toch al te wankelen. Als Trump daadwerkelijk hoge importtarieven oplegt aan Duitse goederen, is de kans groot dat het land een derde recessiejaar tegemoet gaat.
De klassieke reactie zou zijn dat Europa de andere wang toekeert, aangezien het land dat invoertarieven oplegt vaak zelf het meeste schade ondervindt. Maar probeer dat maar eens uit te leggen aan de kiezers. Een passieve houding zal in eigen land waarschijnlijk worden geïnterpreteerd als een teken van zwakte. Daardoor wordt de druk groter om niet toe te geven aan Trumps intimidatie en juist de confrontatie aan te gaan met vergeldingsmaatregelen. Het kan dan ook lastig blijken om die verleiding te weerstaan.
De uitkomst van zo’n confrontatie is voorspelbaar. Trump beschouwt het chronische handelsoverschot van Europa met de Verenigde Staten als een duidelijk bewijs van oneerlijke concurrentie en zal geen stap terugdoen. Dat de meeste economen stellen dat dit overschot grotendeels te verklaren is door de Europese voorkeur om te investeren in Amerikaanse activa—die historisch gezien beter hebben gepresteerd dan Europese en waarvan verwacht wordt dat ze dat zullen blijven doen – zal hem weinig uitmaken.
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
In de derde plaats brengt Trumps plan om de Amerikaanse energievoorziening te versterken de groene beweging in Europa in een lastig parket. De energieprijzen in de Europese Unie liggen meerdere malen hoger dan die in de VS, voornamelijk door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne en de hoge kosten van de snelle groene transitie binnen de EU. Deze hoge energieprijzen maken het voor Europese industrieën steeds moeilijker om concurrerend te blijven, vooral in cruciale opkomende sectoren zoals kunstmatige intelligentie.
Wat kan Europa doen? Allereerst moeten beleidsmakers gefocust blijven en zich niet laten afleiden door het chaotische beleid van Trump. Ze moeten hun topprioriteiten helder voor ogen houden. De belangrijkste daarvan is het verlagen van de energieprijzen, een cruciale stap om de concurrentiepositie van Europese industrieën te versterken. Kleinschalige nucleaire technologieën bieden daarbij een veelbelovende stap voorwaarts.
Trumps ontkenning van de klimaatverandering en zijn ‘drill, baby, drill’-beleid vormen een grote uitdaging voor de EU, die al het risico loopt geopolitiek irrelevant te worden. Hoewel de inzet voor schone energie lovenswaardig is, blijft de impact van Europese inspanningen op de opwarming van de aarde beperkt, vooral omdat China en India nog steeds ongeveer zestig procent van hun elektriciteit uit steenkool halen. Om andere landen te overtuigen dit voorbeeld te volgen, moet Europa bewijzen dat het zowel duurzaam als economisch concurrerend kan zijn. Lukt dat niet, dan dreigt het een waarschuwend voorbeeld te worden.
Gezien de dreigementen van Trump en de toenemende concurrentie uit China, zouden Europese regeringen er verstandig aan doen hun enthousiasme voor regulering enigszins te temperen. Zoals het gezegde luidt: “De VS innoveert, China kopieert en Europa reguleert.”
De Britse minister van Financiën, Rachel Reeves, beschouwt deregulering terecht als een mogelijke manier om de economische groei van Groot-Brittannië te stimuleren. Toch zal het land moeite hebben om de groei daadwerkelijk te herstellen, tenzij de EU-lidstaten – met name Frankrijk – hun kleinere bezwaren opzij zetten en het Verenigd Koninkrijk een handelsakkoord aanbieden dat vergelijkbaar is met dat van Noorwegen. Zo’n overeenkomst zou beide partijen ten goede komen: Europa profiteert van de sterke financiële sector van het Verenigd Koninkrijk, terwijl Britse bedrijven baat hebben bij toegang tot de Europese markten.
Zelfs als Europa deze stappen zet, blijft de uitdaging van Trump groot. Om hier succesvol mee om te gaan, moeten de EU-landen erkennen dat de oorzaken van hun huidige economische problemen dieper liggen. Ongeacht of Trump herkozen wordt, moeten de Europese regeringen de onderliggende oorzaken van de economische stagnatie aanpakken.
Europa verdient zeker lof voor het invoeren van beleid om de klimaatverandering tegen te gaan en de buitensporigheid van de technologiesector te beteugelen. Op termijn zouden de VS en China de waarde van dit progressieve EU-beleid kunnen inzien en het voorbeeld kunnen volgen. Maar als dat niet gebeurt, zal Europa zich moeten aanpassen. Doet het dat niet, dan loopt de Europese Commissie het risico op een rol vergelijkbaar met die van de brandweer in Los Angeles – het vuur moeten bedwingen als de schade al is aangericht.
US Vice President J.D. Vance's speech at this year's Munich Security Conference made it clear that the long postwar era of Atlanticism is over, and that Europeans now must take their sovereignty into their own hands. With ample resources to do so, all that is required is the collective political will.
explains what the European Union must do now that America has walked away from the transatlantic relationship.
Donald Trump has upended seven decades of US foreign policy in a matter of weeks, leaving global leaders aghast and bewildered. But while his actions may seem unparalleled, there is a precedent for his political blitzkrieg: Mao Zedong, who had an even more impressive penchant for chaos and disruption.
sees obvious and troubling parallels between the US president and Mao Zedong.
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
DAVOS – Het World Economic Forum in Davos barstte dit jaar van de creatieve ideeën over hoe we de planeet kunnen redden, de ongelijkheid kunnen verminderen en dringende veiligheidsvraagstukken kunnen aanpakken. Maar de belangrijkste conclusie was de sombere stemming onder de Europeanen – niet alleen over hun economie, maar vooral over de terugkeer van Donald Trump.
De Europese zorgen zijn niet ongegrond: Trump vormt op drie cruciale manieren een existentiële bedreiging voor Europa. In de eerste plaats eist hij dat Europa volledig zelf verantwoordelijk wordt voor zijn eigen verdediging – een standpunt dat voor veel Europese leiders moeilijk te bevatten is. In zijn toespraak in Davos, die hij op afstand vanuit Washington hield, riep Trump de Europese regeringen opnieuw op om hun defensie-uitgaven te verhogen naar vijf procent van het bbp. Dit is een schrikbarende eis, zeker gezien het feit dat veel EU-landen, zoals Italië, al worstelen om de doelstelling van twee procent te halen, waartoe ze zich onder Barack Obama hebben verbonden. Het is dan ook niet verrassend dat Trumps druk op defensie-uitgaven een grote bron van zorg is in Europa.
In de tweede plaats lijkt Trump vastbesloten om zijn dreigementen over ingrijpende importheffingen daadwerkelijk door te voeren. Dit zou een zware klap betekenen voor Europese exporteurs, die al te maken hebben met steeds sterkere concurrentie uit China. Hoewel zijn retoriek ruimte lijkt te laten voor individuele landen om te onderhandelen over lagere tarieven, wijst zijn staat van dienst erop dat hij zijn campagnebeloften meestal doorzet. Nu hij het beleid van voormalig president Joe Biden op het gebied van open grenzen en DEI (diversiteit, gelijkheid en inclusie) heeft teruggedraaid, is de kans groot dat hij tijdens zijn tweede ambtstermijn ook ‘mooie’ invoertarieven zal opleggen – ook al waarschuwen economen massaal voor de schadelijke gevolgen daarvan.
De door Trump voorgestelde invoertarieven zouden vooral zware gevolgen hebben voor Duitsland, de grootste economie van Europa. Na twee opeenvolgende jaren van recessie lijkt het exportgedreven groeimodel van Duitsland toch al te wankelen. Als Trump daadwerkelijk hoge importtarieven oplegt aan Duitse goederen, is de kans groot dat het land een derde recessiejaar tegemoet gaat.
De klassieke reactie zou zijn dat Europa de andere wang toekeert, aangezien het land dat invoertarieven oplegt vaak zelf het meeste schade ondervindt. Maar probeer dat maar eens uit te leggen aan de kiezers. Een passieve houding zal in eigen land waarschijnlijk worden geïnterpreteerd als een teken van zwakte. Daardoor wordt de druk groter om niet toe te geven aan Trumps intimidatie en juist de confrontatie aan te gaan met vergeldingsmaatregelen. Het kan dan ook lastig blijken om die verleiding te weerstaan.
De uitkomst van zo’n confrontatie is voorspelbaar. Trump beschouwt het chronische handelsoverschot van Europa met de Verenigde Staten als een duidelijk bewijs van oneerlijke concurrentie en zal geen stap terugdoen. Dat de meeste economen stellen dat dit overschot grotendeels te verklaren is door de Europese voorkeur om te investeren in Amerikaanse activa—die historisch gezien beter hebben gepresteerd dan Europese en waarvan verwacht wordt dat ze dat zullen blijven doen – zal hem weinig uitmaken.
Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
In de derde plaats brengt Trumps plan om de Amerikaanse energievoorziening te versterken de groene beweging in Europa in een lastig parket. De energieprijzen in de Europese Unie liggen meerdere malen hoger dan die in de VS, voornamelijk door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne en de hoge kosten van de snelle groene transitie binnen de EU. Deze hoge energieprijzen maken het voor Europese industrieën steeds moeilijker om concurrerend te blijven, vooral in cruciale opkomende sectoren zoals kunstmatige intelligentie.
Wat kan Europa doen? Allereerst moeten beleidsmakers gefocust blijven en zich niet laten afleiden door het chaotische beleid van Trump. Ze moeten hun topprioriteiten helder voor ogen houden. De belangrijkste daarvan is het verlagen van de energieprijzen, een cruciale stap om de concurrentiepositie van Europese industrieën te versterken. Kleinschalige nucleaire technologieën bieden daarbij een veelbelovende stap voorwaarts.
Trumps ontkenning van de klimaatverandering en zijn ‘drill, baby, drill’-beleid vormen een grote uitdaging voor de EU, die al het risico loopt geopolitiek irrelevant te worden. Hoewel de inzet voor schone energie lovenswaardig is, blijft de impact van Europese inspanningen op de opwarming van de aarde beperkt, vooral omdat China en India nog steeds ongeveer zestig procent van hun elektriciteit uit steenkool halen. Om andere landen te overtuigen dit voorbeeld te volgen, moet Europa bewijzen dat het zowel duurzaam als economisch concurrerend kan zijn. Lukt dat niet, dan dreigt het een waarschuwend voorbeeld te worden.
Gezien de dreigementen van Trump en de toenemende concurrentie uit China, zouden Europese regeringen er verstandig aan doen hun enthousiasme voor regulering enigszins te temperen. Zoals het gezegde luidt: “De VS innoveert, China kopieert en Europa reguleert.”
De Britse minister van Financiën, Rachel Reeves, beschouwt deregulering terecht als een mogelijke manier om de economische groei van Groot-Brittannië te stimuleren. Toch zal het land moeite hebben om de groei daadwerkelijk te herstellen, tenzij de EU-lidstaten – met name Frankrijk – hun kleinere bezwaren opzij zetten en het Verenigd Koninkrijk een handelsakkoord aanbieden dat vergelijkbaar is met dat van Noorwegen. Zo’n overeenkomst zou beide partijen ten goede komen: Europa profiteert van de sterke financiële sector van het Verenigd Koninkrijk, terwijl Britse bedrijven baat hebben bij toegang tot de Europese markten.
Zelfs als Europa deze stappen zet, blijft de uitdaging van Trump groot. Om hier succesvol mee om te gaan, moeten de EU-landen erkennen dat de oorzaken van hun huidige economische problemen dieper liggen. Ongeacht of Trump herkozen wordt, moeten de Europese regeringen de onderliggende oorzaken van de economische stagnatie aanpakken.
Europa verdient zeker lof voor het invoeren van beleid om de klimaatverandering tegen te gaan en de buitensporigheid van de technologiesector te beteugelen. Op termijn zouden de VS en China de waarde van dit progressieve EU-beleid kunnen inzien en het voorbeeld kunnen volgen. Maar als dat niet gebeurt, zal Europa zich moeten aanpassen. Doet het dat niet, dan loopt de Europese Commissie het risico op een rol vergelijkbaar met die van de brandweer in Los Angeles – het vuur moeten bedwingen als de schade al is aangericht.
Vertaling: Menno Grootveld