rogoff222_Li HeXinhua via Getty Images_china covid lockdown Li He/Xinhua via Getty Images

De groeiende dreiging van een wereldwijde recessie

CAMBRIDGE – Komt de wereldeconomie in een perfecte storm terecht, nu Europa, China en de Verenigde Staten later dit jaar allemaal tegelijk in het slop zullen raken? De risicoʼs van een wereldwijde, drievoudige recessie nemen met de dag toe.

Een recessie in Europa is bijna onvermijdelijk als de oorlog in Oekraïne escaleert en Duitsland, dat zich hevig verzet tegen oproepen om de import van Russische olie en gas stop te zetten, eindelijk toegeeft. China vindt het steeds moeilijker om een positieve groei te handhaven in het licht van de draconische COVID-19-lockdowns, die Shanghai al tot stilstand hebben gebracht en nu Beijing bedreigen. In feite is de Chinese economie misschien al in een recessie beland. En nu de consumentenprijzen in de VS in het snelste tempo sinds veertig jaar stijgen, lijken de vooruitzichten voor een zachte landing van de prijzen zonder een grote klap voor de groei steeds verder weg.

In particuliere en officiële economische prognoses wordt de laatste tijd steeds meer gewezen op de toenemende regionale risicoʼs, maar wordt wellicht onderschat in welke mate deze elkaar onderling versterken. Zo zullen wijdverbreide lockdowns in China op de korte termijn een ravage aanrichten bij de mondiale aanbodketens, de inflatie in de VS aanwakkeren en de vraag in Europa doen afnemen. Normaal zouden deze problemen kunnen worden afgezwakt door lagere grondstoffenprijzen. Maar nu het einde van de oorlog in Oekraïne nog niet in zicht is, zullen de mondiale voedsel- en energieprijzen in elk scenario waarschijnlijk hoog blijven.

Een recessie in de VS, vooral als die wordt uitgelokt door een cyclus van renteverhogingen door de Federal Reserve, zou de wereldwijde importvraag afremmen en chaos op de financiële markten veroorzaken. En hoewel recessies in Europa gewoonlijk vooral een mondiaal effect hebben door een verminderde vraag, zou een door de oorlog veroorzaakte groeivertraging het vertrouwen van het bedrijfsleven en de financiële markten wereldwijd radicaal kunnen aantasten.

Hoe waarschijnlijk is elk van deze gebeurtenissen? Het groeitraject van China vertraagt al geruime tijd, waarbij alleen een combinatie van geluk en een overwegend competent macro-economisch beleid een ernstige neergang hebben voorkomen. Maar geen enkel zorgvuldig macro-economisch beheer zal soelaas bieden als het Chinese leiderschap de verkeerde beslissing heeft genomen inzake COVID-19.

De meeste Aziatische landen hebben de nul-COVID-strategie nu achter zich gelaten en zijn overgestapt op regimes die COVID-19 beheren als een endemische bedreiging, en niet langer als een pandemie. China echter niet. Daar geeft de regering enorme bedragen uit om leegstaande kantoorgebouwen in de binnensteden om te bouwen tot quarantainecentra.

PS_Sales_BacktoSchool_1333x1000_Promo

Don’t go back to school without Project Syndicate! For a limited time, we’re offering PS Digital subscriptions for just $50.

Access every new PS commentary, our suite of subscriber-exclusive content, and the full PS archive.

Subscribe Now

Misschien zijn de nieuwe quarantainecentra een briljant idee, en bieden ze een manier om Chinaʼs opgeblazen bouwsector om te buigen naar sociaal nuttiger activiteiten dan het stapelen van nog meer nieuwbouwprojecten op jaren van overproductie (iets waar de econoom Yuanchen Yang van het Internationale Monetaire Fonds en ik in 2020 voor waarschuwden). Misschien weten de Chinese leiders iets wat hun westerse collegaʼs niet weten over de urgentie van de voorbereiding op de volgende pandemie, in welk geval de quarantainecentra positief visionair zouden kunnen blijken. Waarschijnlijker is echter dat China tegen windmolens vecht om het steeds besmettelijker wordende virus te temmen, in welk geval de centra een enorme verspilling van middelen zullen blijken te zijn, en de lockdowns zinloos.

Het risico van een recessie in de VS is zeker sterk toegenomen, waarbij de belangrijkste onzekerheden nu de timing en de ernst ervan betreffen. Het optimistische vooruitzicht dat de inflatie vanzelf aanzienlijk zal dalen en dat de Fed de rente bijgevolg niet te veel zal hoeven verhogen, wordt met de dag dubieuzer. Aangezien de besparingen tijdens de pandemie sterk zijn gestegen, is het meest waarschijnlijke scenario dat de consumentenvraag sterk blijft, terwijl de problemen met de aanbodketen nóg groter worden.

Het is waar dat de Amerikaanse regering haar stimuleringsbeleid lijkt af te bouwen, maar dat zal de bezorgdheid over een recessie alleen maar doen toenemen, ook al helpt het de inflatie enigszins te temperen. En als de stimuleringsprogrammaʼs op volle toeren blijven draaien – en waarom zouden ze dat in een verkiezingsjaar niet doen? – zal het werk van de Fed nog moeilijker worden.

Wat Europa betreft, zou de terugslag van de groeivertraging in China en de VS de economische groei zelfs zónder de oorlog in Oekraïne hebben bedreigd. Maar de oorlog heeft de risicoʼs en kwetsbaarheden van Europa sterk vergroot. De groei is al zwak. Als de Russische president Vladimir Poetin zijn toevlucht neemt tot het gebruik van chemische wapens of tactische kernwapens, zal Europa gedwongen zijn de banden resoluut door te snijden, met onzekere gevolgen voor zowel zijn economie als het risico van verdere escalatie, wat zou kunnen betekenen dat ook aan China sancties moeten worden opgelegd. Intussen staan de Europese regeringen onder aanzienlijke druk om hun uitgaven voor nationale defensie aanzienlijk te verhogen.

Het is duidelijk dat de opkomende markten en de armere ontwikkelingseconomieën zwaar zullen lijden in geval van een wereldwijde recessie. Zelfs energie- en voedselexporterende landen, die tot nu toe economisch van de oorlog hebben geprofiteerd vanwege de hoge prijzen, zouden waarschijnlijk in de problemen komen.

Met een beetje geluk zal het risico van een synchrone wereldwijde recessie tegen eind 2022 afnemen. Maar op dit ogenblik is de kans op een recessie in Europa, de VS én China aanzienlijk en stijgend, en een ineenstorting in één regio zal de kans op een ineenstorting in de andere regioʼs vergroten. De recordhoge inflatie maakt de zaken er niet eenvoudiger op. Ik ben er niet gerust op dat politici en beleidsmakers opgewassen zijn tegen de taak waarvoor zij zich binnenkort gesteld kunnen zien.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/Fsnz3Gjnl