NEUQUÉN – De Argentijnse president Mauricio Macri beweert dat de exploitatie van de reserves aan olie en schaliegas van zijn land – de op één na grootste ter wereld – niet alleen van cruciaal belang is om de economie uit de lappenmand te halen, maar ook om een “overbruggingsbrandstof” te bieden ter ondersteuning van de klimaattransitie. De werkelijkheid, die steeds duidelijker wordt, is lang niet zo rooskleurig.
Onder het leiderschap van Argentinië hebben de energieministers van de G20 deze zomer een communiqué getekend waarin de rol van aardgas wordt benadrukt bij het “ondersteunen van transities naar energiesystemen met lagere emissies,” met het “potentieel om de komende decennia aanzienlijk te groeien.” En de regering-Macri heeft een plan in het leven geroepen om $12 mrd per jaar aan investeringen in fossiele brandstoffen aan te trekken en voorspeld dat de inkomsten uit de export van olie en gas tegen 2027 de inkomsten uit de landbouw – momenteel de belangrijkste exportsector van het land – zullen overtreffen.
Argentinië beschikt zeker over enorme reserves die nog kunnen worden geëxploiteerd: naar schatting 19,9 miljard vaten ruwe olie en 170 biljoen kubieke meter gas, geconcentreerd in de schalierotsformaties van Vaca Muerta. Maar het idee dat het gebruik van deze reserves ook maar enig milieuvoordeel met zich zou kunnen meebrengen is volledig illusoir. Voor het ontginnen van Argentinië's schalie-hulpbronnen zouden niet alleen gevaarlijke en dure “fracking”-methoden nodig zijn, waarbij de rots onder hoge druk wordt gespleten; het exploiteren van de reserves zou ook resulteren in zo'n 50 miljard ton aan extra koolstofdioxide-emissies.
Volgens onderzoek van Oil Change International zou de volledige exploitatie van Argentinië’s schalie-reserves tot 15% van het hele koolstofbudget van de wereld verbruiken als we de opwarming van de aarde willen beperken tot minder dan 1,5° Celsius boven het pre-industriële niveau – de doelstelling die is vastgelegd in het klimaatverdrag van Parijs. De Commissie voor Economische, Sociale en Culturele Rechten van de Verenigde Naties heeft aanbevolen dat de Argentijnse regering de exploitatie van onconventionele koolwaterstoffen “heroverweegt”.
Maar als Argentinië genoeg investeringen binnenhaalt om de infrastructuur – de pijpleidingen, spoorwegen, kiezelaardemijnen en afvalstortplaatsen – te bouwen die nodig is om het Vaca Muerta-project winstgevend te maken, zou het land in de praktijk op volledige exploitatie kunnen aansturen. Nu de grote internationale oliemaatschappijen – waaronder BP (dat 50% van de Pan American Energy Group, Argentinië’s op één na grootste olieproducent, in bezit heeft), Total, Shell, Wintershall, Equinor, ExxonMobil, Chevron, CNOOC, Dow en Petronas – allemaal al betrokken raken, lijkt dit scenario steeds waarschijnlijker.
En het is niet alleen het klimaat dat hieronder zal lijden. De economie van Argentinië's “dash for gas” (“run op gas”) heeft al geleid tot enorme overdrachten van de huishoudens, de bedrijven en de staat naar de fossielebrandstofbedrijven. De Argentijnse regering heeft, overeenkomstig een toezegging aan de G20, de subsidies voor de gas- en olieverwarmingsrekeningen van particulieren gekortwiekt. Tegelijkertijd heeft de regering-Macri de (in dollars uitgedrukte) gasprijzen opgetrokken.
At a time when democracy is under threat, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided. Subscribe now and save $50 on a new subscription.
Subscribe Now
Als je daar de scherpe waardedaling van de peso (met ruim 50% tegen de Amerikaanse dollar dit jaar) bij optelt, bedraagt de stijging van de gasprijzen waarmee de huishoudens en de bedrijven te kampen hebben gemiddeld 1300% over de afgelopen 24 maanden. Het is dus geen verrassing dat veel bedrijven en huishoudens zich hun energierekeningen niet langer kunnen veroorloven.
De prijsstijgingen zijn zo schadelijk dat de hele oppositie zich verenigde achter een wet om de tarieven terug te brengen naar hun niveau van november 2017. Macri heeft in mei zijn veto over de wet uitgesproken, voordat hij zijn energieminister verving.
Terwijl de huishoudens en de bedrijven lijden, blijven de olie- en gasmaatschappijen winst maken. In feite profiteren degenen die de schalie-afzettingen willen exploiteren van prachtige nieuwe subsidies, evenals van allerlei andere voordelen: een gegarandeerde prijs via Plan Gas voor onconventioneel gas, lagere regionale vergoedingen per eenheid gewonnen gas, en een akkoord met de belangrijkste vakbonden om de arbeidskosten te drukken.
Als gevolg van deze verkwistende regelingen kunnen maatschappijen die naar schaliegas boren winst maken zonder de beloofde economische voordelen waar te maken. Volgens onderzoek van Argentinië's Socio-environmental and Energy Justice Alliance hebben de olie- en gasmaatschappijen die actief zijn in Vaca Muerta in 2016 minder geïnvesteerd dan in 2015 en voor 3000 minder banen gezorgd, maar toch méér verdiend.
Afgezien van de schendingen van de arbeidsrechten die door de akkoorden met de vakbonden mogelijk zijn gemaakt, schendt de schaliegaswinning ook de rechten van inheemse gemeenschappen. De inheemse Mapuche-gemeenschappen hebben geprotesteerd tegen boorprojecten op hun grondgebied waar zij van te voren geen toestemming voor hadden gegeven. Bovendien hebben ruim zestig gemeenten plaatselijke verordeningen ingevoerd die het boren verbieden, maar hebben de gerechtshoven een aantal van die verordeningen ongrondwettelijk verklaard omdat zij de gemeentelijke bevoegdheden te buiten zouden gaan – een stap waardoor ook de lokale democratie wordt ondermijnd.
Argentinië's mega-schaliegasproject ondermijnt dus de pogingen om de klimaatverandering aan banden te leggen, bedreigt de lokale democratie en de inheemse rechten, en zal niet tot de economische voordelen leiden die de pleitbezorgers ervan hebben beloofd. Intussen heeft de regering-Macri, die de afgelopen week de jaarlijkse top van de G20 heeft georganiseerd, de fora van de G20 gebruikt om gas als duurzaam energie-alternatief te promoten. Dat is geen klimaatleiderschap.
En toch, als het om de ambities op het terrein van de schaliegaswinning gaat, staat Argentinië niet bepaald alleen. De G20-landen, van China tot Groot-Brittannië, zijn grootschalige industriële strategieën rondom schaliegas aan het ontwerpen. Het verhaal van Vaca Muerta moet als waarschuwing dienen voor deze en andere landen die schaliegas overwegen als manier om hun economieën te schragen en een transitie naar minder koolwaterstof-energiebronnen te bevorderen.
In plaats van de schalie-reserves te exploiteren moet de wereld nieuwe fossielebrandstofprojecten stopzetten, de bestaande projecten uitfaseren, en ambitieuze investeringsstrategieën in schone energie implementeren, gericht op het bieden van fatsoenlijke werkgelegenheid en het respecteren van de rechten van gemeenschappen op de controle van de ontwikkeling van hun land. Alleen door zo'n aanpak te omarmen en te bevorderen kan Argentinië op geloofwaardige wijze claimen klimaatleiderschap aan de dag te leggen.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
Among the major issues that will dominate attention in the next 12 months are the future of multilateralism, the ongoing wars in Ukraine and the Middle East, and the threats to global stability posed by geopolitical rivalries and Donald Trump’s second presidency. Advances in artificial intelligence, if regulated effectively, offer a glimmer of hope.
asked PS contributors to identify the national and global trends to look out for in the coming year.
In 2024, global geopolitics and national politics have undergone considerable upheaval, and the world economy has both significant weaknesses, including Europe and China, and notable bright spots, especially the US. In the coming year, the range of possible outcomes will broaden further.
offers his predictions for the new year while acknowledging that the range of possible outcomes is widening.
NEUQUÉN – De Argentijnse president Mauricio Macri beweert dat de exploitatie van de reserves aan olie en schaliegas van zijn land – de op één na grootste ter wereld – niet alleen van cruciaal belang is om de economie uit de lappenmand te halen, maar ook om een “overbruggingsbrandstof” te bieden ter ondersteuning van de klimaattransitie. De werkelijkheid, die steeds duidelijker wordt, is lang niet zo rooskleurig.
Onder het leiderschap van Argentinië hebben de energieministers van de G20 deze zomer een communiqué getekend waarin de rol van aardgas wordt benadrukt bij het “ondersteunen van transities naar energiesystemen met lagere emissies,” met het “potentieel om de komende decennia aanzienlijk te groeien.” En de regering-Macri heeft een plan in het leven geroepen om $12 mrd per jaar aan investeringen in fossiele brandstoffen aan te trekken en voorspeld dat de inkomsten uit de export van olie en gas tegen 2027 de inkomsten uit de landbouw – momenteel de belangrijkste exportsector van het land – zullen overtreffen.
Argentinië beschikt zeker over enorme reserves die nog kunnen worden geëxploiteerd: naar schatting 19,9 miljard vaten ruwe olie en 170 biljoen kubieke meter gas, geconcentreerd in de schalierotsformaties van Vaca Muerta. Maar het idee dat het gebruik van deze reserves ook maar enig milieuvoordeel met zich zou kunnen meebrengen is volledig illusoir. Voor het ontginnen van Argentinië's schalie-hulpbronnen zouden niet alleen gevaarlijke en dure “fracking”-methoden nodig zijn, waarbij de rots onder hoge druk wordt gespleten; het exploiteren van de reserves zou ook resulteren in zo'n 50 miljard ton aan extra koolstofdioxide-emissies.
Volgens onderzoek van Oil Change International zou de volledige exploitatie van Argentinië’s schalie-reserves tot 15% van het hele koolstofbudget van de wereld verbruiken als we de opwarming van de aarde willen beperken tot minder dan 1,5° Celsius boven het pre-industriële niveau – de doelstelling die is vastgelegd in het klimaatverdrag van Parijs. De Commissie voor Economische, Sociale en Culturele Rechten van de Verenigde Naties heeft aanbevolen dat de Argentijnse regering de exploitatie van onconventionele koolwaterstoffen “heroverweegt”.
Maar als Argentinië genoeg investeringen binnenhaalt om de infrastructuur – de pijpleidingen, spoorwegen, kiezelaardemijnen en afvalstortplaatsen – te bouwen die nodig is om het Vaca Muerta-project winstgevend te maken, zou het land in de praktijk op volledige exploitatie kunnen aansturen. Nu de grote internationale oliemaatschappijen – waaronder BP (dat 50% van de Pan American Energy Group, Argentinië’s op één na grootste olieproducent, in bezit heeft), Total, Shell, Wintershall, Equinor, ExxonMobil, Chevron, CNOOC, Dow en Petronas – allemaal al betrokken raken, lijkt dit scenario steeds waarschijnlijker.
En het is niet alleen het klimaat dat hieronder zal lijden. De economie van Argentinië's “dash for gas” (“run op gas”) heeft al geleid tot enorme overdrachten van de huishoudens, de bedrijven en de staat naar de fossielebrandstofbedrijven. De Argentijnse regering heeft, overeenkomstig een toezegging aan de G20, de subsidies voor de gas- en olieverwarmingsrekeningen van particulieren gekortwiekt. Tegelijkertijd heeft de regering-Macri de (in dollars uitgedrukte) gasprijzen opgetrokken.
HOLIDAY SALE: PS for less than $0.7 per week
At a time when democracy is under threat, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided. Subscribe now and save $50 on a new subscription.
Subscribe Now
Als je daar de scherpe waardedaling van de peso (met ruim 50% tegen de Amerikaanse dollar dit jaar) bij optelt, bedraagt de stijging van de gasprijzen waarmee de huishoudens en de bedrijven te kampen hebben gemiddeld 1300% over de afgelopen 24 maanden. Het is dus geen verrassing dat veel bedrijven en huishoudens zich hun energierekeningen niet langer kunnen veroorloven.
De prijsstijgingen zijn zo schadelijk dat de hele oppositie zich verenigde achter een wet om de tarieven terug te brengen naar hun niveau van november 2017. Macri heeft in mei zijn veto over de wet uitgesproken, voordat hij zijn energieminister verving.
Terwijl de huishoudens en de bedrijven lijden, blijven de olie- en gasmaatschappijen winst maken. In feite profiteren degenen die de schalie-afzettingen willen exploiteren van prachtige nieuwe subsidies, evenals van allerlei andere voordelen: een gegarandeerde prijs via Plan Gas voor onconventioneel gas, lagere regionale vergoedingen per eenheid gewonnen gas, en een akkoord met de belangrijkste vakbonden om de arbeidskosten te drukken.
Als gevolg van deze verkwistende regelingen kunnen maatschappijen die naar schaliegas boren winst maken zonder de beloofde economische voordelen waar te maken. Volgens onderzoek van Argentinië's Socio-environmental and Energy Justice Alliance hebben de olie- en gasmaatschappijen die actief zijn in Vaca Muerta in 2016 minder geïnvesteerd dan in 2015 en voor 3000 minder banen gezorgd, maar toch méér verdiend.
Afgezien van de schendingen van de arbeidsrechten die door de akkoorden met de vakbonden mogelijk zijn gemaakt, schendt de schaliegaswinning ook de rechten van inheemse gemeenschappen. De inheemse Mapuche-gemeenschappen hebben geprotesteerd tegen boorprojecten op hun grondgebied waar zij van te voren geen toestemming voor hadden gegeven. Bovendien hebben ruim zestig gemeenten plaatselijke verordeningen ingevoerd die het boren verbieden, maar hebben de gerechtshoven een aantal van die verordeningen ongrondwettelijk verklaard omdat zij de gemeentelijke bevoegdheden te buiten zouden gaan – een stap waardoor ook de lokale democratie wordt ondermijnd.
Argentinië's mega-schaliegasproject ondermijnt dus de pogingen om de klimaatverandering aan banden te leggen, bedreigt de lokale democratie en de inheemse rechten, en zal niet tot de economische voordelen leiden die de pleitbezorgers ervan hebben beloofd. Intussen heeft de regering-Macri, die de afgelopen week de jaarlijkse top van de G20 heeft georganiseerd, de fora van de G20 gebruikt om gas als duurzaam energie-alternatief te promoten. Dat is geen klimaatleiderschap.
En toch, als het om de ambities op het terrein van de schaliegaswinning gaat, staat Argentinië niet bepaald alleen. De G20-landen, van China tot Groot-Brittannië, zijn grootschalige industriële strategieën rondom schaliegas aan het ontwerpen. Het verhaal van Vaca Muerta moet als waarschuwing dienen voor deze en andere landen die schaliegas overwegen als manier om hun economieën te schragen en een transitie naar minder koolwaterstof-energiebronnen te bevorderen.
In plaats van de schalie-reserves te exploiteren moet de wereld nieuwe fossielebrandstofprojecten stopzetten, de bestaande projecten uitfaseren, en ambitieuze investeringsstrategieën in schone energie implementeren, gericht op het bieden van fatsoenlijke werkgelegenheid en het respecteren van de rechten van gemeenschappen op de controle van de ontwikkeling van hun land. Alleen door zo'n aanpak te omarmen en te bevorderen kan Argentinië op geloofwaardige wijze claimen klimaatleiderschap aan de dag te leggen.
Vertaling: Menno Grootveld